Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

the less

  • 1 duo virī, duovirī or II virī (less correctly duūmvirī)

       duo virī, duovirī or II virī (less correctly duūmvirī) ōrum, m    a board of two persons, an extraordinary criminal court, duumviri (selected by Tullus Hostilius to try Horatius), L.; (by the people to try Manlius), L.; (to try Rabirius), C.: sacrorum, keepers of the Sibylline books, L.: navales, to build and equip a fleet, L.: ad aedem faciendam, to build a temple, L.—A board of colonial magistrates, Cs. — Each of the duo viri is called II vir or duūmvir, L.

    Latin-English dictionary > duo virī, duovirī or II virī (less correctly duūmvirī)

  • 2 adeo

    1.
    ăd-ĕo, ĭī, and rarely īvi, ĭtum (arch. adirier for adiri, Enn. Rib. Trag. p. 59), 4, v. n. and a. (acc. to Paul. ex Fest. should be accented a/deo; v. Fest. s. v. adeo, p. 19 Müll.; cf. the foll. word), to go to or approach a person or thing (syn.: accedo, aggredior, advenio, appeto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., constr.
    (α).
    With ad (very freq.): sed tibi cautim est adeundum ad virum, Att. ap. Non. 512, 10:

    neque eum ad me adire neque me magni pendere visu'st,

    Plaut. Cur. 2, 2, 12:

    adeamne ad eam?

    Ter. And. 4, 1, 15; id. Eun. 3, 5, 30: aut ad consules aut ad te aut ad Brutum adissent, Cic. Fragm. ap. Non. 208, 5:

    ad M. Bibulum adierunt, id. Fragm. ap. Arus. p. 213 Lind.: ad aedis nostras nusquam adiit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 24:

    adibam ad istum fundum,

    Cic. Caec. 29 —
    (β).
    With in: priusquam Romam atque in horum conventum adiretis, Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26 ed. Halm.—Esp.: adire in jus, to go to law:

    cum ad praetorem in jus adissemus,

    Cic. Verr. 4, § 147; id. Att. 11, 24; Caes. B. C. 1, 87, and in the Plebiscit. de Thermens. lin. 42: QVO DE EA RE IN IOVS ADITVM ERIT, cf. Dirks., Versuche S. p. 193.—
    (γ).
    Absol.:

    adeunt, consistunt, copulantur dexteras,

    Plaut. Aul. 1, 2, 38:

    eccum video: adibo,

    Ter. Eun. 5, 7, 5.—
    (δ).
    With acc.:

    ne Stygeos adeam non libera manes,

    Ov. M. 13, 465:

    voces aetherias adiere domos,

    Sil. 6, 253:

    castrorum vias,

    Tac. A. 2, 13:

    municipia,

    id. ib. 39:

    provinciam,

    Suet. Aug. 47:

    non poterant adire eum,

    Vulg. Luc. 8, 19:

    Graios sales carmine patrio,

    to attain to, Verg. Cat. 11, 62; so with latter supine:

    planioribus aditu locis,

    places easier to approach, Liv. 1, 33.—With local adv.:

    quoquam,

    Sall. J. 14:

    huc,

    Plaut. Truc. 2, 7, 60.—
    B.
    Esp.,
    1.
    To approach one for the purpose of addressing, asking aid, consulting, and the like, to address, apply to, consult (diff. from aggredior, q. v.). —Constr. with ad or oftener with acc.; hence also pass.:

    quanto satius est, adire blandis verbis atque exquaerere, sintne illa, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 35:

    aliquot me adierunt,

    Ter. And. 3, 3, 2:

    adii te heri de filia,

    id. Hec. 2, 2, 9: cum pacem peto, cum placo, cum adeo, et cum appello meam, Lucil. ap. Non. 237, 28:

    ad me adire quosdam memini, qui dicerent,

    Cic. Fam. 3, 10:

    coram adire et alloqui,

    Tac. H. 4, 65.— Pass.:

    aditus consul idem illud responsum retulit,

    when applied to, Liv. 37, 6 fin.:

    neque praetores adiri possent,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5.—Hence: adire aliquem per epistulam, to address one in writing, by a letter:

    per epistulam, aut per nuntium, quasi regem, adiri eum aiunt,

    Plaut. Mil. 4, 6, 9 and 10; cf. Tac. A. 4, 39; id. H. 1, 9.—So also: adire deos, aras, deorum sedes, etc., to approach the gods, their altars, etc., as a suppliant (cf.:

    acced. ad aras,

    Lucr. 5, 1199): quoi me ostendam? quod templum adeam? Att. ap. Non. 281, 6:

    ut essent simulacra, quae venerantes deos ipsos se adire crederent,

    Cic. N. D. 1, 27:

    adii Dominum et deprecatus sum,

    Vulg. Sap. 8, 21:

    aras,

    Cic. Phil. 14, 1:

    sedes deorum,

    Tib. 1, 5, 39:

    libros Sibyllinos,

    to consult the Sibylline Books, Liv. 34, 55; cf. Tac. A. 1, 76:

    oracula,

    Verg. A. 7, 82.—
    2.
    To go to a thing in order to examine it, to visit:

    oppida castellaque munita,

    Sall. J. 94:

    hiberna,

    Tac. H. 1, 52.—
    3.
    To come up to one in a hostile manner, to assail, attack:

    aliquem: nunc prior adito tu, ego in insidiis hic ero,

    Ter. Ph. 1, 4, 52:

    nec quisquam ex agmine tanto audet adire virum,

    Verg. A. 5, 379:

    Servilius obvia adire arma jubetur,

    Sil. 9, 272.
    II.
    Fig.
    A.
    To go to the performance of any act, to enter upon, to undertake, set about, undergo, submit to (cf.: accedo, aggredior, and adorior).—With ad or the acc. (class.):

    nunc eam rem vult, scio, mecum adire ad pactionem,

    Plaut. Aul. 2, 2, 25:

    tum primum nos ad causas et privatas et publicas adire coepimus,

    Cic. Brut. 90:

    adii causas oratorum, id. Fragm. Scaur. ap. Arus. p. 213 Lind.: adire ad rem publicam,

    id. de Imp. Pomp. 24, 70:

    ad extremum periculum,

    Caes. B. C. 2, 7.—With acc.:

    periculum capitis,

    Cic. Rosc. Am. 38:

    laboribus susceptis periculisque aditis,

    id. Off. 1, 19:

    in adeundis periculis,

    id. ib. 24; cf.:

    adeundae inimicitiae, subeundae saepe pro re publica tempestates,

    id. Sest. 66, 139: ut vitae periculum aditurus videretur, Auct. B. G. 8, 48: maximos labores et summa pericula. Nep. Timol. 5:

    omnem fortunam,

    Liv. 25, 10:

    dedecus,

    Tac. A. 1, 39:

    servitutem voluntariam,

    id. G. 24:

    invidiam,

    id. A. 4, 70:

    gaudia,

    Tib. 1, 5, 39.—Hence of an inheritance, t. t., to enter on:

    cum ipse hereditatem patris non adisses,

    Cic. Phil. 2, 16; so id. Arch. 5; Suet. Aug. 8 and Dig.;

    hence also: adire nomen,

    to assume the name bequeathed by will, Vell. 2, 60.—
    B.
    Adire manum alicui, prov., to deceive one, to make sport of (the origin of this phrase is unc.; Acidalius conjectures that it arose from some artifice practised in wrestling, Wagner ad Plaut. Aul. 2, 8, 8):

    eo pacto avarae Veneri pulcre adii manum,

    Plaut. Poen. 2, 11; so id. Aul. 2, 8, 8; id. Cas. 5, 2, 54; id. Pers. 5, 2, 18.
    2.
    ăd-ĕō̆, adv. [cf. quoad and adhuc] (acc. to Festus, it should be accented adéo, v. the preced. word; but this distinction is merely a later invention of the grammarians; [p. 33] cf. Gell. 7, 7).
    I.
    In the ante-class. per.,
    A.
    To designate the limit of space or time, with reference to the distance passed through; hence often accompanied by usque (cf. ad), to this, thus far, so far, as far.
    1.
    Of space:

    surculum artito usque adeo, quo praeacueris,

    fit in the scion as far as you have sharpened it, Cato, R. R. 40, 3.— Hence: res adeo rediit, the affair has gone so far (viz., in deterioration, “cum aliquid pejus exspectatione contigit,” Don. ad Ter. Ph. 1, 2, 5):

    postremo adeo res rediit: adulescentulus saepe eadem et graviter audiendo victus est,

    Ter. Heaut. 1, 1, 61; cf. id. Ph. 1, 2, 5.—
    2.
    Of time, so long ( as), so long ( till), strengthened by usque, and with dum, donec, following, and in Cic. with quoad:

    merces vectatum undique adeo dum, quae tum haberet, peperisset bona,

    Plaut. Merc. 1, 1, 76; 3, 4, 72; id. Am. 1, 2, 10 al.:

    nusquam destitit instare, suadere, orare, usque adeo donec perpulit,

    Ter. And. 4, 1, 36; Cato, R. R. 67; id. ib. 76:

    atque hoc scitis omnes usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.—
    B.
    For the purpose of equalizing two things in comparison, followed by ut: in the same degree or measure or proportion... in which; or so very, so much, so, to such a degree... as (only in comic poets), Plaut. Ep. 4, 1, 38:

    adeon hominem esse invenustum aut infelicem quemquam, ut ego sum?

    Ter. And. 1, 5, 10.—Also followed by quasi, when the comparison relates to similarity:

    gaudere adeo coepit, quasi qui cupiunt nuptias,

    in the same manner as those rejoice who desire marriage, Ter. Heaut. 5, 1, 12.—
    C.
    (Only in the comic poets) = ad haec, praeterea, moreover, besides, too: ibi tibi adeo lectus dabitur, ubi tu haud somnum capias ( beside the other annoyances), a bed, too, shall be given you there, etc., Plaut. Ps. 1, 2, 80.—Hence also with etiam:

    adeo etiam argenti faenus creditum audio,

    besides too, id. Most. 3, 1, 101.—
    D.
    (Only in the comic poets.) Adeo ut, for this purpose that, to the end that:

    id ego continuo huic dabo, adeo me ut hic emittat manu,

    Plaut. Rud. 5, 3, 32:

    id adeo te oratum advenio, ut, etc.,

    id. Aul. 4, 10, 9:

    adeo ut tu meam sententiam jam jam poscere possis, faciam, etc.,

    id. ib. 3, 2, 26 (where Wagner now reads at ut):

    atque adeo ut scire possis, factum ego tecum hoc divido,

    id. Stich. 5, 4, 15. (These passages are so interpreted by Hand, I. p. 138; others regard adeo here = quin immo.)—
    E.
    In narration, in order to put one person in strong contrast with another. It may be denoted by a stronger emphasis upon the word to be made conspicuous, or by yet, on the contrary, etc.:

    jam ille illuc ad erum cum advenerit, narrabit, etc.: ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 4 sq.; so id. Merc. 2, 1, 8 al.
    II.
    To the Latin of every period belongs the use of this word,
    A.
    To give emphasis to an idea in comparison, so, so much, so very, with verbs, adjectives, and substantives:

    adeo ut spectare postea omnīs oderit,

    Plaut. Capt. prol. 65:

    neminem quidem adeo infatuare potuit, ut ei nummum ullum crederet,

    Cic. Fl. 20, 47:

    adeoque inopia est coactus Hannibal, ut, etc.,

    Liv. 22, 32, 3 Weiss.:

    et voltu adeo modesto, adeo venusto, ut nil supra,

    Ter. And. 1, 1, 92:

    nemo adeo ferus est, ut, etc.,

    Hor. Ep. 1, 1, 39.—With usque:

    adeo ego illum cogam usque, ut mendicet meus pater,

    Plaut. Bacch. 3, 4, 10:

    usque adeo turbatur,

    even so much, so continually, Verg. E. 1, 12; Curt. 10, 1, 42; Luc. 1, 366.—In questions:

    adeone me fuisse fungum, ut qui illi crederem?

    Plaut. Bacch. 2, 3, 49:

    adeone hospes hujus urbis, adeone ignarus es disciplinae consuetudinisque nostrae, ut haec nescias?

    Cic. Rab. 10, 28; so id. Phil. 2, 7, 15; id. Fam. 9, 10; Liv. 2, 7, 10; 5, 6, 4.—With a negative in both clauses, also with quin in the last:

    non tamen adeo virtutum sterile saeculum, ut non et bona exempla prodiderit,

    Tac. H. 1, 3; so Suet. Oth. 9:

    verum ego numquam adeo astutus fui, quin, etc.,

    Ter. Ad. 2, 2, 13.—

    Sometimes the concluding clause is to be supplied from the first: quis genus Aeneadum, quis Trojae nesciat urbem?... non obtusa adeo gestamus pectora Poeni, viz.,

    that we know not the Trojans and their history, Verg. A. 1, 565:

    adeo senuerunt Juppiter et Mars?

    Juv. 6, 59.—Hence (post-Cic.): adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from that... (in reference to which, it should be noticed that in Latin the negative is blended with the verb in one idea, which is qualified by adeo) = tantum abest ut: haec dicta adeo nihil moverunt quemquam, ut legati prope violati sint, these words left them all so unmoved that, etc., or had so little effect, etc., Liv. 3, 2, 7: qui adeo non tenuit iram, ut gladio cinctum in senatum venturum se esse palam diceret, who restrained his anger so little that, etc. (for, qui non—tenuit iram adeo, ut), id. 8, 7, 5; so 5, 45, 4; Vell. 2, 66, 4: Curt. 3, 12, 22.—Also with contra in the concluding clause:

    apud hostes Afri et Carthaginienses adeo non sustinebant, ut contra etiam pedem referrent,

    Liv. 30, 34, 5. —
    B.
    Adeo is placed enclitically after its word, like quidem, certe, and the Gr. ge, even, indeed, just, precisely. So,
    1.
    Most freq. with pronouns, in order to render prominent something before said, or foll., or otherwise known (cf. in Gr. egôge, suge, autos ge, etc., Viger. ed. Herm. 489, vi. and Zeun.): argentariis male credi qui aiunt, nugas praedicant: nam et bene et male credi dico; id adeo hodie ego expertus sum, just this (touto ge), Plaut. Curc. 5, 3, 1; so id. Aul. 2, 4, 10; 4, 2, 15; id. Am. 1, 1, 98; 1, 2, 6; id. Ep. 1, 1, 51; 2, 2, 31; 5, 2, 40; id. Poen. 1, 2, 57: plerique homines, quos, cum nihil refert, pudet;

    ubi pudendum'st ibi eos deserit pudor, is adeo tu es,

    you are just such a one, id. Ep. 2, 1, 2:

    cui tu obsecutus, facis huic adeo injuriam,

    Ter. Hec. 4, 4, 68: tute adeo jam ejus verba audies, you yourself shall hear what he has to say (suge akousêi), Ter. And. 3, 3, 27: Dolabella tuo nihil scito mihi esse jucundius: hanc adeo habebo gratiam illi, i. e. hanc, quae maxima est, gratiam (tautên ge tên charin), Caes. ap. Cic. Att. 9, 16:

    haec adeo ex illo mihi jam speranda fuerunt,

    even this, Verg. A. 11, 275.—It is often to be translated by the intensive and, and just, etc. (so esp. in Cic. and the histt.): id adeo, si placet, considerate, just that (touto ge skopeite), Cic. Caec. 30, 87:

    id adeo ex ipso senatus consulto cognoscite,

    id. Verr. 2, 4, 64, 143; cf. id. Clu. 30, 80:

    ad hoc quicumque aliarum atque senatus partium erant, conturbari remp., quam minus valere ipsi malebant. Id adeo malum multos post annos in civitatem reverterat,

    And just this evil, Sall. C. 37, 11; so 37, 2; id. J. 68, 3; Liv. 2, 29, 9; 4, 2, 2: id adeo manifestum erit, si cognoverimus, etc., and this, precisely this, will be evident, if, etc., Quint. 2, 16, 18 Spald.—It is rarely used with ille:

    ille adeo illum mentiri sibi credet,

    Plaut. Am. 1, 2, 6.—Sometimes with the rel. pron.: quas adeo haud quisquam liber umquam tetigit, Plaut: Poen. 1, 2, 57; Cic. Fin. 2, 12, 37. —With interrog. pron.:

    Quis adeo tam Latinae linguae ignarus est, quin, etc.,

    Gell. 7, 17.—Adeo is joined with the pers. pron. when the discourse passes from one person to another, and attention is to be particularly directed to the latter: Juppiter, tuque adeo summe Sol, qui res omnes inspicis, and thou especially, and chiefly thou, Enn. ap. Prob.:

    teque adeo decus hoc aevi inibit,

    Verg. E. 4, 11; id. G. 1, 24: teque, Neptune, invoco, vosque adeo venti, Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 34, 73;

    and without the copulative: vos adeo... item ego vos virgis circumvinciam,

    Plaut. Rud. 3, 4, 25.— Ego adeo often stands for ego quidem, equidem (egôge):

    tum libertatem Chrysalo largibere: ego adeo numquam accipiam,

    Plaut. Bacch. 4, 7, 30; so id. Mil. 4, 4, 55; id. Truc. 4, 3, 73:

    ego adeo hanc primus inveni viam,

    Ter. Eun. 2, 2, 16:

    nec me adeo fallit,

    Verg. A. 4, 96.—Ipse adeo (autos ge), for the sake of emphasis:

    atque hercle ipsum adeo contuor,

    Plaut. As. 2, 3, 24:

    ipsum adeo praesto video cum Davo,

    Ter. And. 2, 5, 4:

    ipse adeo senis ductor Rhoeteus ibat pulsibus,

    Sil. 14, 487.—
    2.
    With the conditional conjj. si, nisi, etc. (Gr. ei ge), if indeed, if truly:

    nihili est autem suum qui officium facere immemor est, nisi adeo monitus,

    unless, indeed, he is reminded of it, Plaut. Ps. 4, 7, 2: Si. Num illi molestae quippiam hae sunt nuptiae? Da. Nihil Hercle: aut si adeo, bidui est aut tridui haec sollicitudo, and if, indeed, etc. (not if also, for also is implied in aut), Ter. And. 2, 6, 7.—
    3.
    With adverbs: nunc adeo (nun ge), Plaut. As. 3, 1, 29; id. Mil. 2, 2, 4; id. Merc. 2, 2, 57; id. Men. 1, 2, 11; id. Ps. 1, 2, 52; id. Rud. 3, 4, 23; Ter. And. 4, 5, 26; Verg. A. 9, 156: jam adeo (dê ge), id. ib. 5, 268; Sil. 1, 20; 12, 534; Val. Fl. 3, 70. umquam adeo, Plaut. Cas. 5, 4, 23:

    inde adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 1:

    hinc adeo,

    Verg. E. 9, 59: sic adeo (houtôs ge), id. A. 4, 533; Sil. 12, 646:

    vix adeo,

    Verg. A. 6, 498:

    non adeo,

    Ter. Heaut. 1, 1, 57; Verg. A. 11, 436. —
    4.
    With adjectives = vel, indeed, even, very, fully:

    quot adeo cenae, quas deflevi, mortuae!

    how very many suppers, Plaut. Stich. 1, 3, 59: quotque adeo fuerint, qui temnere superbum... Lucil. ap. Non. 180, 2: nullumne malorum finem adeo poenaeque dabis (adeo separated from nullum by poet. license)? wilt thou make no end at all to calamity and punishment? Val. Fl. 4, 63:

    trīs adeo incertos caeca caligine soles erramus,

    three whole days we wander about, Verg. A. 3, 203; 7, 629.—And with comp. or the adv. magis, multo, etc.:

    quae futura et quae facta, eloquar: multo adeo melius quam illi, cum sim Juppiter,

    very much better, Plaut. Am. 5, 2, 3; so id. Truc. 2, 1, 5:

    magis adeo id facilitate quam aliā ullā culpā meā, contigit,

    Cic. de Or. 2, 4, 15.—
    5.
    With the conjj. sive, aut, vel, in order to annex a more important thought, or to make a correction, or indeed, or rather, or even only:

    sive qui ipsi ambīssent, seu per internuntium, sive adeo aediles perfidiose quoi duint,

    Plaut. Am. prol. 71:

    si hercle scivissem, sive adeo joculo dixisset mihi, se illam amare,

    id. Merc. 5, 4, 33; so id. Truc. 4, 3, 1; id. Men. 5, 2, 74; Ter. Hec. 4, 1, 9: nam si te tegeret pudor, sive adeo cor sapientia imbutum foret, Pacuv. ap. Non. 521, 10:

    mihi adeunda est ratio, quā ad Apronii quaestum, sive adeo, quā ad istius ingentem immanemque praedam possim pervenire,

    or rather, Cic. Verr 2, 3, 46, 110; Verg. A. 11, 369; so, atque adeo:

    ego princeps in adjutoribus atque adeo secundus,

    Cic. Att. 1, 17, 9.—
    6.
    With the imperative, for emphasis, like tandem, modo, dum, the Germ. so, and the Gr. ge (cf. L. and S.), now, I pray:

    propera adeo puerum tollere hinc ab janua,

    Ter. And. 4, 4, 20 (cf. xullabete g auton, Soph. Phil. 1003).—
    C.
    Like admodum or nimis, to give emphasis to an idea (for the most part only in comic poets, and never except with the positive of the adj.; cf. Consent. 2023 P.), indeed, truly, so very, so entirely:

    nam me ejus spero fratrem propemodum jam repperisse adulescentem adeo nobilem,

    so very noble, Ter. Eun. 1, 2, 123:

    nec sum adeo informis,

    nor am I so very ugly, Verg. E. 2, 25:

    nam Caii Luciique casu non adeo fractus,

    Suet. Aug. 65:

    et merito adeo,

    and with perfect right, Ter. Hec. 2, 1, 42:

    etiam num credis te ignorarier aut tua facta adeo,

    do you, then, think that they are ignorant of you or your conduct entirely? id. Ph. 5, 8, 38.—
    D.
    To denote what exceeds expectation, even: quam omnium Thebis vir unam esse optimam dijudicat, quamque adeo cives Thebani rumificant probam, and whom even the Thebans (who are always ready to speak evil of others) declare to be an honest woman, Plaut. Am. 2, 2, 44.— Hence also it denotes something added to the rest of the sentence, besides, too, over and above, usually in the connection: -que adeo (rare, and never in prose; cf.

    adhuc, I.): quin te Di omnes perdant qui me hodie oculis vidisti tuis, meque adeo scelestum,

    and me too, Plaut. Rud. 4, 4, 122; cf. id. 4, 2, 32:

    haec adeo tibi me, ipsa palam fari omnipotens Saturnia jussit,

    Verg. A. 7, 427.
    III.
    After Caesar and Cicero (the only instance of this use adduced from Cicero's works, Off. 1, 11, 36, being found in a passage rejected by the best critics, as B. and K.).
    A.
    For adding an important and satisfactory reason to an assertion, and then it always stands at the beginning of the clause, indeed, for:

    cum Hanno perorāsset, nemini omnium cum eo certare necesse fuit: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat: the idea is,

    Hanno's speech, though so powerful, was ineffectual, and did not need a reply; for all the senators belonged to the party of Hannibal, Liv. 21, 11, 1; so id. 2, 27, 3; 2, 28, 2; 8, 37, 2; Tac. Ann. 1, 50, 81; Juv. 3, 274; 14, 233.—Also for introducing a parenthesis: sed ne illi quidem ipsi satis mitem gentem fore (adeo ferocia atque indomita [p. 34] ingenia esse) ni subinde auro... principum animi concilientur, Liv. 21, 20, 8; so id. 9, 26, 17; 3, 4, 2; Tac. A. 2, 28.—
    B.
    When to a specific fact a general consideration is added as a reason for it, so, thus (in Livy very often):

    haud dubius, facilem in aequo campi victoriam fore: adeo non fortuna modo, sed ratio etiam cum barbaris stabat,

    thus not only fortune, but sagacity, was on the side of the barbarians, Liv. 5, 38, 4:

    adeo ex parvis saepe magnarum momenta rerum pendent,

    id. 27, 9, 1; so id. 4, 31, 5; 21, 33, 6; 28, 19; Quint. 1, 12, 7; Curt. 10, 2, 11; Tac. Agr. 1:

    adeo in teneris consuescere multum est,

    Verg. G. 2, 272.—
    C.
    In advancing from one thought to another more important = immo, rather, indeed, nay: nulla umquam res publica ubi tantus paupertati ac parsimoniae honos fuerit: adeo, quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, Liv. praef. 11; so Gell. 11, 7; Symm. Ep. 1, 30, 37.—
    D.
    With a negative after ne—quidem or quoque, so much the more or less, much less than, still less (post-Aug.):

    hujus totius temporis fortunam ne deflere quidem satis quisquam digne potuit: adeo nemo exprimere verbis potest,

    still less can one describe: it by words, Vell. 2, 67, 1:

    ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,

    still less, Tac. A. 6, 15; so id. H. 3, 64; Curt. 7, 5, 35:

    favore militum anxius et superbia viri aequalium quoque, adeo superiorum intolerantis,

    who could not endure his equals even, much less his superiors, Tac. H. 4, 80.—So in gen., after any negative: quaelibet enim ex iis artibus in paucos libros contrahi solet: adeo infinito spatio ac traditione opus non est, so much the less is there need, etc., Quint. 12, 11, 16; Plin. 17, 12, 35, § 179; Tac. H. 3, 39.—(The assumption of a causal signif. of adeo = ideo, propterea, rests upon false readings. For in Cael. Cic. Fam. 8, 15 we should read ideo, B. and K., and in Liv. 24, 32, 6, ad ea, Weiss.).—See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 135-155.

    Lewis & Short latin dictionary > adeo

  • 3 ad-eō

        ad-eō adv.    I. To designate a limit, to this, thus far, so far, as far.—Of space, fig.: postremo adeo res rediit, finally it comes to this, T.—Of time, so long (as), so long (till): nusquam destitit... orare usque adeo donec perpulit, T.: usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc.—In comparison, in the same degree... in which; so very, so much... as (comic): adeon esse infelicem quemquam, ut ego sum? T.: gaudere adeo, quasi qui cupiunt nuptias, just like those who desire marriage, T.—    II. To give emphasis, so, so much, so very, to such a degree: neminem adeo infatuare, ut crederet, etc.: adeoque inopiā est coactus Hannibal, ut, etc., L.: usque adeo ille pertimuerat, ut, etc.: adeone est fundata leviter fides, ut, etc., L.: Non obtunsa adeo gestamus pectora Poeni, i. e. not so blunt but that we know, V. — Hence, adeo non ut... adeo nihil ut... so little that, so far from... that: adeo nihil moverunt quemquam, ut, etc., had so little effect, etc., L.: qui adeo non tenuit iram, ut, etc., was so far from curbing his anger that, etc., L. — Esp., atque adeo, and even, yet more, or rather, I may even say, still further: insector, posco atque adeo flagito crimen: ducem... intra moenia atque adeo in senatu videmus.— Enclitically after an emphatic word (cf. quidem), even, indeed, just, precisely: Haec adeo iam speranda fuerunt, even this, V.: nullā adeo ex re fit, etc., arises from no cause whatever, T.—Often to be translated by and, and just, etc.: idque adeo haud scio mirandumne sit, Cs.: id adeo, si placet, considerate, just that: id adeo malum ex provocatione natum, L.—After a pers. pron.: Teque adeo, te consule, in no consulate but yours, V.: Tuque adeo, thou chiefly, V.—With si or nisi, if indeed, if truly, even if: Si. Num illi molestae haec sunt nuptiae? Da. Nil Hercle: aut si adeo, etc., or even if they are so, T.—With adverbs: magis adeo id facilitate quam culpā meā contigit: nunc adeo, forthwith, V.: iam adeo, at this moment, V.: inde adeo, ever since, T.: hinc adeo, just at this point, V.: sic adeo, thus it is that, V.: Vix adeo adgnovit, scarcely even recognized, V.—With adjectives, indeed, even, very, fully (cf. vel): Trīs adeo incertos soles erramus, three whole days, V.: Quinque adeo urbes, no less than five, V.: Multa adeo gelidā se nocte dedere, V. —With the conjj. sive, aut, et si, or indeed, or rather, or even, etc.: tu virum me aut hominem deputas adeo esse? even a human being? T.: ratio, quā... sive adeo, quā, etc., or rather: et si adeo, and if even, V.—With the imperative, for emphasis, now, I pray: propera adeo puerum tollere hinc ab ianuā, T.—Rarely with other moods: ibo adeo, T. —Poet., indeed, truly, so very, so entirely: eius fratrem repperisse, adulescentem adeo nobilem, so very noble, T.: nec sum adeo informis, nor am I so very ugly, V.—Beginning a clause giving a reason, so, thus (prop. ellipt., to such a degree is it true that, so true was it that, etc.): adeo quanto rerum minus, tanto minus cupiditatis erat, indeed, the less there was of property, the less of greed, L.: adeo prope omnis senatus Hannibalis erat, such was the preponderance of Hannibal's party in the Senate, L.—So introducing a parenthesis: adeo civitates eae perpetuo in Romanos odio certavere, L.—With a negative after ne... quidem or quoque, still less, Ta.

    Latin-English dictionary > ad-eō

  • 4 nihil

    nĭhil, or (ante-class. and post-Aug.) contr. nīl, n. indecl.; and nĭhĭlum, or contr. nīlum, i, n. [ne-hilum, not the least; v. hilum].
    I.
    nĭhil, nothing:

    nihil est agriculturā melius, nihil uberius,

    Cic. Off. 1, 42, 151:

    de re publicā nihil loquebantur,

    id. Q. Fr. 3, 8, 4.—
    (β).
    Nihil agere, to accomplish nothing:

    nil agis,

    Plaut. Trin. 4, 2, 134:

    nihil agis dolor! quamvis sis molestus, numquam te esse confitebor malum,

    Cic. Tusc. 2, 25, 61:

    nihil ergo agebat Q. Maximus? nihil L. Paulus? ceteri senes nihil agebant?

    id. Sen. 6, 15; id. Rosc. Am. 45, 131; Hor. S. 1, 9, 15; Luc. 7, 809; Vell. 2, 66, 3.—In like manner, nihil per aliquem (sc. agere):

    nihil per Senatum, multa et magna per populum et absente populo et invito,

    Cic. Phil. 1, 2, 6; Tac. Agr. 19.—
    (γ).
    Of persons:

    victor, quo nihil erat moderatius,

    Cic. Fam. 4, 4, 2:

    ita tibi persuadeas, mihi te carius nihil fuisse,

    id. ib. 14, 3, 5:

    nihil est tam miserabile, quam ex beato miser,

    id. Part. 17, 57; Tac. H. 1, 79; Nep. Alcib. 1, 1.—
    (δ).
    Nihil, nec.. nec (without destroying the negation):

    nihil me nec subterfugere voluisse reticendo, nec obscurare dicendo,

    Cic. Clu. 1, 1; v. neque.—
    (ε).
    Nihil non, everything:

    nihil non ad rationem dirigebat,

    Cic. Brut. 37, 140:

    nihil non arroget armis,

    Hor. A. P. 122; Nep. Att. 19, 3.—
    (ζ).
    Non nihil and haud nihil, something, somewhat:

    non nihil, ut in tantis malis, est profectum,

    Cic. Fam. 12, 2, 2:

    non nihil me consolatur, cum recordor,

    id. ib. 4, 14, 2:

    haud nihil,

    Ter. Eun. 4, 2, 13:

    haud nihil ambigam,

    I may be somewhat in doubt, Liv. 1, 3.—
    (η).
    Nihil quidquam or nihil unum, nothing whatever, nothing at all:

    nil ego tibi hodie consili quicquam dabo,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 113:

    sine studio nihil quidquam egregium nemo umquam assequetur,

    Cic. de Or. 1, 30, 134:

    Rhodiis ut nihil unum insigne, ita omnis generis dona dedit,

    Liv. 41, 20, 7:

    si nihil aliud,

    if there were nothing else, id. 3, 19, 7; 30, 35, 8.—
    (θ).
    With gen.:

    nihil mali,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    nihil novi,

    id. Fam. 2, 14, 1:

    nihil humanarum rerum,

    id. Red. Quir. 5, 1:

    nihil est lucri quod me hodie facere mavelim, quam,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 18.—Adjectives also, of the second declension as well as of the third, are not unfrequently joined to nihil in the same case, as nihil honestum, lautum, forte, illustre:

    nihil exspectatione vestrā dignum dico,

    Cic. de Or. 1, 31, 137.—
    (ι).
    Nihil, or mhil aliud, with nisi, quam, praeter, praeterquam, etc., nothing else than, nothing except, nothing but:

    tu, quantus quantus, nihil nisi sapientia es,

    Ter. Ad. 3, 3, 40:

    amare nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

    Cic. Lael. 27, 100:

    si nihil aliud fecerunt, nisi rem detulerunt, etc.,

    id. Rosc. Am. 37, 108:

    ut nihil aliud, quam de hoste cogitet,

    id. Imp. Pomp. 22, 64:

    nihil tibi deest praeter voluntatem,

    nothing except, id. Fam. 4, 7, 3:

    puto te existimare, me ex his miseriis nihil aliud quaerere, nisi ut homines intellegant, etc.,

    id. ib. 2, 16:

    qui nihil praeterquam de vitā cogitarent, Auct. B. Alex. 8.—Sometimes, in this connection, elliptically: Herdonius, si nihil aliud, hostem se fatendo prope denuntiavit, ut, etc.,

    Liv. 3, 19, 6:

    si nihil aliud, vulneribus certe ferrum hostile hebetarent,

    id. 30, 35, 8:

    illā quidem nocte nihil praeterquam vigilatum est in urbe,

    id. 3, 26; Suet. Aug. 83.—Hence, as adv.: nihil aliud quam, only:

    nihil aliud quam prendere prohibito,

    Liv. 2, 29, 4:

    is intromissus in castra nihil aliud quam hoc narrāsse fertur,

    id. 2, 32, 8:

    nihil aliud quam in populationibus res fuit,

    id. 2, 49, 9 al. —
    (κ).
    Nihil... quin or quominus, nothing whereby: nihil praetermisi... quin Pompeium a Caesaris conjunctione avocarem, I have omitted nothing that might separate, Cic. Phil. 2, 10, 23:

    nihil moror, quominus decemviratu abeam,

    Liv. 3, 54:

    nihil facere oportet, quominus excedat, etc.,

    Cels. 3, 27, 4.—
    (λ).
    Nihil est quod, cur, quamobrem, etc., there is no reason why I ( you, etc.) need not:

    nihil est jam, quod tu mihi succenseas,

    Plaut. Merc. 2, 2, 46:

    nihil est, quod adventum nostrum extimescas,

    Cic. Fam. 9, 26, 4:

    sed ego nunc nil est, cur me morer,

    Plaut. Poen. 4, 2, 102:

    nihil est, cur advenientibus te offerre gestias,

    Cic. Fam. 6, 20, 1:

    nihil excogitem, quamobrem Oppianico damnari necesse sit?

    id. Clu. 26, 70.—
    (μ).
    Nihil est, ut, there is nothing that:

    nihil fuit in Catulis, ut eos exquisito judicio putares uti litterarum,

    Cic. Off. 1, 37, 133.—
    (ν).
    Nihil est, it is of no use, to no purpose, in vain:

    at ego ab hac puerum reposcam, ne mox infitias eat. Nihil est. Nam ipsa haec ultro, ut factum est, fecit omnem rem palam,

    Plaut. Truc. 4, 3, 76: at nihil est, ignotum ad illum mittere: operam luseris. id. Capt. 2, 2, 94; Hor. S. 2, 3, 6.—In a question:

    usque adeo nihil est, quod nostra infantia caelum hausit Aventini?

    Juv. 3, 84.—
    (ο).
    Nihil ad me (sc. pertinet):

    recte an secus, nihil ad nos: aut si ad nos, nihil ad hoc tempus,

    Cic. Pis. 28, 68; cf. Ter. And. 1, 2, 16; also, nihil ad, nothing to, nothing in comparison with:

    nihil ad Persium,

    Cic. de Or. 2, 6, 25; id. Leg. 1, 2, 6:

    nihil ad tuum equitatum, Caesar, sed ex eis, quos habuit, electos,

    id. Deiot. 8, 24.—
    (π).
    Nihil minus, nothing less so, i. e. by no means, not at all:

    cadit ergo in virum bonum mentiri, fallere? nihil minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81:

    an Gallos existimatis hic versari animo demisso atque humili? nihil vero minus,

    id. Font. 11, 23.—
    (ρ).
    Nihil dum, nothing as yet:

    quamquam nihil dum audieramus, nec ubi esses, nec, etc.,

    Cic. Fam. 12, 7, 2; id. Att. 7, 12, 4.—
    (σ).
    Nihil mihi cum illo est, I have nothing to do with him:

    tecum nihil rei nobis Demipho est,

    Ter. Phorm. 2, 3, 74; Ov. F 2, 308.—
    (τ).
    Nihil esse, to be nothing or nobody, to have no power, to be of no use, Cic. Div. in Caecil. 14, 47; id. Fam. 7, 27, 2; 7, 33, 1; Ter. And. 2, 1, 14:

    aliquem nihil putare,

    to esteem meanly, Cic. Sest. 53, 114 (B. and K. nihili):

    accepimus eum nihil hominis esse,

    a worthless fellow, id. Tusc. 3, 32, 77; but de Attio Dionysio nihil puto esse, nothing about him, i. e. no news of him, id. Fam. 12, 30, 5.—
    (υ).
    Aut nihil aut paulum, little or nothing (Gr. oligon ê ouden):

    aut nihil aut paulo cui tum concedere digna,

    Cat. 68, 131.—
    B.
    Adverb.
    1.
    Not (as a strengthened non), in nothing, in no respect, not at all:

    me nihil poenitet,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 63; id. Mil. 4, 2, 16:

    conjecturā nihil opus est,

    Cic. Rosc. Am. 37, 107; Ter. And. 4, 1, 14:

    beneficio isto legis nihil utitur,

    Cic. Agr. 2, 23, 61:

    de fratre nihil ego te accusavi,

    id. Fam. 14, 1, 4:

    Thebani nihil moti sunt,

    Liv. 42, 46; 3, 65; 6, 38; 49; Sall. C. 16, 5:

    nihil miror,

    Quint. 2, 17, 15; 6, 1, 38.—
    2.
    To no purpose, in vain:

    herele hanc quidem Nihil tu amassis: mihi haec desponsa est,

    Plaut. Mil. 4, 2, 16.—
    3.
    For no reason: quorsum tandem aut cur ista quaeris? M Nihil sane, nisi ne nimis diligenter anquiras, Cic. Leg. 1, 1, 4. —
    II.
    nĭhĭlum, i (contr. form nīlum, Lucr. 1, 159; Hor. S. 1, 5, 67), n., nothing:

    erit aliquid, quod aut ex nihilo oriatur, aut in nihilum subito occidat,

    Cic. Div. 2, 16, 37:

    ut de nihilo quippiam fiat,

    id. Fat. 9, 18:

    interire in nihilum,

    id. Ac. 1, 7, 27:

    venire ad nihilum,

    id. Fam. 11, 12, 1:

    ad nihilum recidere,

    id. Phil. 7, 8, 27: quam mihi ista pro nihilol id. Att. 14, 9, 1:

    aliquid pro nihilo putare,

    id. Div. in Caecil. 7, 24; cf. id. Verr. 2, 2, 16, § 40.—
    (β).
    Nihili, of no value, worthless:

    quem putamus esse non hili, dicimus nihili,

    Varr. L. L. 10, § 81 Müll.; cf.: nihili, qui nec hili quidem est. Paul. ex Fest. p. 175 Müll.:

    unde is nihili? ubi fuisti?

    Plaut. Cas. 2, 3, 29: nihili est autem suum Qui officium facere immemor est. id. Ps. 4, 7, 2:

    homo nihili factus,

    unmanned, id. Mil. 5, 16.—Hence, nihili pendere or facere, to esteem as nothing, Plaut. Men. 5, 7, 4; id. Ps. 4, 7, 1; Ter. Eun. 1, 2, 14.—
    (γ).
    De nihilo, for nothing, without cause or reason, Plaut. Curc. 4, 1, 17:

    mali rem exempli esse, de nihilo hospites corripi,

    Liv. 34, 61; 30, 29.—
    (δ).
    Nihilo, with compp., by nothing, no: nihilo pluris, quam si, etc., no more than if, etc., Plaut. Bacch. 3, 4, 21:

    nihilo minus,

    id. Men. 5, 5, 49:

    Phaedriae esse nilo minus amicum quam Antiphoni,

    Ter. Phorm. 4, 2, 7 (but minus nihilo, less than nothing, id. ib. 3, 3, 2):

    nihilo benevolentior,

    Cic. Fam. 3, 12, 4:

    nihilo major,

    id. ib. 6, 3, 4:

    nihilo tamen setius,

    Caes. B. G. 5, 4 and 7:

    nihil segnius,

    Liv. 6, 38.—Esp. as adv.: nĭhĭlō mĭnus, or, in one word, nĭhĭlōmĭnus, none the less, no less, nevertheless, notwith standing.
    1.
    In gen.:

    minus dolendum fuit re non perfectā, sed puniendum certe nihilo minus,

    Cic. Mil. 7, 19; id. Phil. 5, 9, 26; Quint. 8, 3, 85.—
    2.
    With si, etsi, quamvis, quamquam, ut, etc.:

    in iis rebus, quae nihilo minus, ut ego absim, confici possunt,

    Cic. Fam. 10, 2, 2:

    nihilo minus eloquentiae studendum est, etsi ea quidam perverse abutuntur,

    id. Inv. 1, 4, 5; Caes. B. C. 3, 17:

    alia sunt, quae quamvis nolit accidere, nihilominus laudat,

    Sen. Ep. 66, 44:

    si nihil fiet, nihilominus, etc.,

    Cato, R. R. 39, 2.—
    3.
    Strengthened by tamen:

    nihilominus ego hoc faciam tamen,

    Ter. Heaut. 5, 3, 10; Cic. Fam. 4, 13, 5; Caes. B. C. 3, 17.—
    (ε).
    Nihilo aliter, no otherwise:

    ego isti nihilo sum aliter ac fui,

    Ter. Phorm. 3, 2, 45.—
    B.
    Transf., adverb., for non, not, by no means:

    nihilum metuenda timere,

    Hor. S. 2, 3, 53. —
    III.
    nīl, nothing, no (rare and mostly poet.;

    in Cic. not at all): nil intra est oleam, nil extra est in nuce durum,

    Hor. Ep. 2, 1, 31; id. C. 4, 4, 73:

    nil sanguinis,

    no drop of blood, Ov. M. 13, 266:

    nil sui,

    nothing proper, id. ib. 3, 435; Vulg. Prov. 10, 2 (in Caes. B. G. 5, 29, the true reading is nihil):

    hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi vendo Iliade,

    such a trifle, Pers. 1, 122.—
    B.
    Transf. as adv., not at all, by no means:

    nil opus est verbis,

    Lucr. 5, 263:

    ut nil umor abundet,

    id. 5, 265; 1, 266:

    nil pictis timidus navita puppibus Fidit,

    Hor. C. 1, 14, 14.—
    IV.
    nīlum, abl. nīlo, nothing (Lucretian):

    ad nilum revorti,

    Lucr. 1, 237; so id. 1, 673; 791; 797; 2, 756;

    864: nil igitur fieri de nilo posse,

    id. 1, 205; 266.

    Lewis & Short latin dictionary > nihil

  • 5 nihilo minus

    nĭhil, or (ante-class. and post-Aug.) contr. nīl, n. indecl.; and nĭhĭlum, or contr. nīlum, i, n. [ne-hilum, not the least; v. hilum].
    I.
    nĭhil, nothing:

    nihil est agriculturā melius, nihil uberius,

    Cic. Off. 1, 42, 151:

    de re publicā nihil loquebantur,

    id. Q. Fr. 3, 8, 4.—
    (β).
    Nihil agere, to accomplish nothing:

    nil agis,

    Plaut. Trin. 4, 2, 134:

    nihil agis dolor! quamvis sis molestus, numquam te esse confitebor malum,

    Cic. Tusc. 2, 25, 61:

    nihil ergo agebat Q. Maximus? nihil L. Paulus? ceteri senes nihil agebant?

    id. Sen. 6, 15; id. Rosc. Am. 45, 131; Hor. S. 1, 9, 15; Luc. 7, 809; Vell. 2, 66, 3.—In like manner, nihil per aliquem (sc. agere):

    nihil per Senatum, multa et magna per populum et absente populo et invito,

    Cic. Phil. 1, 2, 6; Tac. Agr. 19.—
    (γ).
    Of persons:

    victor, quo nihil erat moderatius,

    Cic. Fam. 4, 4, 2:

    ita tibi persuadeas, mihi te carius nihil fuisse,

    id. ib. 14, 3, 5:

    nihil est tam miserabile, quam ex beato miser,

    id. Part. 17, 57; Tac. H. 1, 79; Nep. Alcib. 1, 1.—
    (δ).
    Nihil, nec.. nec (without destroying the negation):

    nihil me nec subterfugere voluisse reticendo, nec obscurare dicendo,

    Cic. Clu. 1, 1; v. neque.—
    (ε).
    Nihil non, everything:

    nihil non ad rationem dirigebat,

    Cic. Brut. 37, 140:

    nihil non arroget armis,

    Hor. A. P. 122; Nep. Att. 19, 3.—
    (ζ).
    Non nihil and haud nihil, something, somewhat:

    non nihil, ut in tantis malis, est profectum,

    Cic. Fam. 12, 2, 2:

    non nihil me consolatur, cum recordor,

    id. ib. 4, 14, 2:

    haud nihil,

    Ter. Eun. 4, 2, 13:

    haud nihil ambigam,

    I may be somewhat in doubt, Liv. 1, 3.—
    (η).
    Nihil quidquam or nihil unum, nothing whatever, nothing at all:

    nil ego tibi hodie consili quicquam dabo,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 113:

    sine studio nihil quidquam egregium nemo umquam assequetur,

    Cic. de Or. 1, 30, 134:

    Rhodiis ut nihil unum insigne, ita omnis generis dona dedit,

    Liv. 41, 20, 7:

    si nihil aliud,

    if there were nothing else, id. 3, 19, 7; 30, 35, 8.—
    (θ).
    With gen.:

    nihil mali,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    nihil novi,

    id. Fam. 2, 14, 1:

    nihil humanarum rerum,

    id. Red. Quir. 5, 1:

    nihil est lucri quod me hodie facere mavelim, quam,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 18.—Adjectives also, of the second declension as well as of the third, are not unfrequently joined to nihil in the same case, as nihil honestum, lautum, forte, illustre:

    nihil exspectatione vestrā dignum dico,

    Cic. de Or. 1, 31, 137.—
    (ι).
    Nihil, or mhil aliud, with nisi, quam, praeter, praeterquam, etc., nothing else than, nothing except, nothing but:

    tu, quantus quantus, nihil nisi sapientia es,

    Ter. Ad. 3, 3, 40:

    amare nihil aliud est, nisi eum ipsum diligere, quem ames,

    Cic. Lael. 27, 100:

    si nihil aliud fecerunt, nisi rem detulerunt, etc.,

    id. Rosc. Am. 37, 108:

    ut nihil aliud, quam de hoste cogitet,

    id. Imp. Pomp. 22, 64:

    nihil tibi deest praeter voluntatem,

    nothing except, id. Fam. 4, 7, 3:

    puto te existimare, me ex his miseriis nihil aliud quaerere, nisi ut homines intellegant, etc.,

    id. ib. 2, 16:

    qui nihil praeterquam de vitā cogitarent, Auct. B. Alex. 8.—Sometimes, in this connection, elliptically: Herdonius, si nihil aliud, hostem se fatendo prope denuntiavit, ut, etc.,

    Liv. 3, 19, 6:

    si nihil aliud, vulneribus certe ferrum hostile hebetarent,

    id. 30, 35, 8:

    illā quidem nocte nihil praeterquam vigilatum est in urbe,

    id. 3, 26; Suet. Aug. 83.—Hence, as adv.: nihil aliud quam, only:

    nihil aliud quam prendere prohibito,

    Liv. 2, 29, 4:

    is intromissus in castra nihil aliud quam hoc narrāsse fertur,

    id. 2, 32, 8:

    nihil aliud quam in populationibus res fuit,

    id. 2, 49, 9 al. —
    (κ).
    Nihil... quin or quominus, nothing whereby: nihil praetermisi... quin Pompeium a Caesaris conjunctione avocarem, I have omitted nothing that might separate, Cic. Phil. 2, 10, 23:

    nihil moror, quominus decemviratu abeam,

    Liv. 3, 54:

    nihil facere oportet, quominus excedat, etc.,

    Cels. 3, 27, 4.—
    (λ).
    Nihil est quod, cur, quamobrem, etc., there is no reason why I ( you, etc.) need not:

    nihil est jam, quod tu mihi succenseas,

    Plaut. Merc. 2, 2, 46:

    nihil est, quod adventum nostrum extimescas,

    Cic. Fam. 9, 26, 4:

    sed ego nunc nil est, cur me morer,

    Plaut. Poen. 4, 2, 102:

    nihil est, cur advenientibus te offerre gestias,

    Cic. Fam. 6, 20, 1:

    nihil excogitem, quamobrem Oppianico damnari necesse sit?

    id. Clu. 26, 70.—
    (μ).
    Nihil est, ut, there is nothing that:

    nihil fuit in Catulis, ut eos exquisito judicio putares uti litterarum,

    Cic. Off. 1, 37, 133.—
    (ν).
    Nihil est, it is of no use, to no purpose, in vain:

    at ego ab hac puerum reposcam, ne mox infitias eat. Nihil est. Nam ipsa haec ultro, ut factum est, fecit omnem rem palam,

    Plaut. Truc. 4, 3, 76: at nihil est, ignotum ad illum mittere: operam luseris. id. Capt. 2, 2, 94; Hor. S. 2, 3, 6.—In a question:

    usque adeo nihil est, quod nostra infantia caelum hausit Aventini?

    Juv. 3, 84.—
    (ο).
    Nihil ad me (sc. pertinet):

    recte an secus, nihil ad nos: aut si ad nos, nihil ad hoc tempus,

    Cic. Pis. 28, 68; cf. Ter. And. 1, 2, 16; also, nihil ad, nothing to, nothing in comparison with:

    nihil ad Persium,

    Cic. de Or. 2, 6, 25; id. Leg. 1, 2, 6:

    nihil ad tuum equitatum, Caesar, sed ex eis, quos habuit, electos,

    id. Deiot. 8, 24.—
    (π).
    Nihil minus, nothing less so, i. e. by no means, not at all:

    cadit ergo in virum bonum mentiri, fallere? nihil minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81:

    an Gallos existimatis hic versari animo demisso atque humili? nihil vero minus,

    id. Font. 11, 23.—
    (ρ).
    Nihil dum, nothing as yet:

    quamquam nihil dum audieramus, nec ubi esses, nec, etc.,

    Cic. Fam. 12, 7, 2; id. Att. 7, 12, 4.—
    (σ).
    Nihil mihi cum illo est, I have nothing to do with him:

    tecum nihil rei nobis Demipho est,

    Ter. Phorm. 2, 3, 74; Ov. F 2, 308.—
    (τ).
    Nihil esse, to be nothing or nobody, to have no power, to be of no use, Cic. Div. in Caecil. 14, 47; id. Fam. 7, 27, 2; 7, 33, 1; Ter. And. 2, 1, 14:

    aliquem nihil putare,

    to esteem meanly, Cic. Sest. 53, 114 (B. and K. nihili):

    accepimus eum nihil hominis esse,

    a worthless fellow, id. Tusc. 3, 32, 77; but de Attio Dionysio nihil puto esse, nothing about him, i. e. no news of him, id. Fam. 12, 30, 5.—
    (υ).
    Aut nihil aut paulum, little or nothing (Gr. oligon ê ouden):

    aut nihil aut paulo cui tum concedere digna,

    Cat. 68, 131.—
    B.
    Adverb.
    1.
    Not (as a strengthened non), in nothing, in no respect, not at all:

    me nihil poenitet,

    Plaut. Bacch. 5, 2, 63; id. Mil. 4, 2, 16:

    conjecturā nihil opus est,

    Cic. Rosc. Am. 37, 107; Ter. And. 4, 1, 14:

    beneficio isto legis nihil utitur,

    Cic. Agr. 2, 23, 61:

    de fratre nihil ego te accusavi,

    id. Fam. 14, 1, 4:

    Thebani nihil moti sunt,

    Liv. 42, 46; 3, 65; 6, 38; 49; Sall. C. 16, 5:

    nihil miror,

    Quint. 2, 17, 15; 6, 1, 38.—
    2.
    To no purpose, in vain:

    herele hanc quidem Nihil tu amassis: mihi haec desponsa est,

    Plaut. Mil. 4, 2, 16.—
    3.
    For no reason: quorsum tandem aut cur ista quaeris? M Nihil sane, nisi ne nimis diligenter anquiras, Cic. Leg. 1, 1, 4. —
    II.
    nĭhĭlum, i (contr. form nīlum, Lucr. 1, 159; Hor. S. 1, 5, 67), n., nothing:

    erit aliquid, quod aut ex nihilo oriatur, aut in nihilum subito occidat,

    Cic. Div. 2, 16, 37:

    ut de nihilo quippiam fiat,

    id. Fat. 9, 18:

    interire in nihilum,

    id. Ac. 1, 7, 27:

    venire ad nihilum,

    id. Fam. 11, 12, 1:

    ad nihilum recidere,

    id. Phil. 7, 8, 27: quam mihi ista pro nihilol id. Att. 14, 9, 1:

    aliquid pro nihilo putare,

    id. Div. in Caecil. 7, 24; cf. id. Verr. 2, 2, 16, § 40.—
    (β).
    Nihili, of no value, worthless:

    quem putamus esse non hili, dicimus nihili,

    Varr. L. L. 10, § 81 Müll.; cf.: nihili, qui nec hili quidem est. Paul. ex Fest. p. 175 Müll.:

    unde is nihili? ubi fuisti?

    Plaut. Cas. 2, 3, 29: nihili est autem suum Qui officium facere immemor est. id. Ps. 4, 7, 2:

    homo nihili factus,

    unmanned, id. Mil. 5, 16.—Hence, nihili pendere or facere, to esteem as nothing, Plaut. Men. 5, 7, 4; id. Ps. 4, 7, 1; Ter. Eun. 1, 2, 14.—
    (γ).
    De nihilo, for nothing, without cause or reason, Plaut. Curc. 4, 1, 17:

    mali rem exempli esse, de nihilo hospites corripi,

    Liv. 34, 61; 30, 29.—
    (δ).
    Nihilo, with compp., by nothing, no: nihilo pluris, quam si, etc., no more than if, etc., Plaut. Bacch. 3, 4, 21:

    nihilo minus,

    id. Men. 5, 5, 49:

    Phaedriae esse nilo minus amicum quam Antiphoni,

    Ter. Phorm. 4, 2, 7 (but minus nihilo, less than nothing, id. ib. 3, 3, 2):

    nihilo benevolentior,

    Cic. Fam. 3, 12, 4:

    nihilo major,

    id. ib. 6, 3, 4:

    nihilo tamen setius,

    Caes. B. G. 5, 4 and 7:

    nihil segnius,

    Liv. 6, 38.—Esp. as adv.: nĭhĭlō mĭnus, or, in one word, nĭhĭlōmĭnus, none the less, no less, nevertheless, notwith standing.
    1.
    In gen.:

    minus dolendum fuit re non perfectā, sed puniendum certe nihilo minus,

    Cic. Mil. 7, 19; id. Phil. 5, 9, 26; Quint. 8, 3, 85.—
    2.
    With si, etsi, quamvis, quamquam, ut, etc.:

    in iis rebus, quae nihilo minus, ut ego absim, confici possunt,

    Cic. Fam. 10, 2, 2:

    nihilo minus eloquentiae studendum est, etsi ea quidam perverse abutuntur,

    id. Inv. 1, 4, 5; Caes. B. C. 3, 17:

    alia sunt, quae quamvis nolit accidere, nihilominus laudat,

    Sen. Ep. 66, 44:

    si nihil fiet, nihilominus, etc.,

    Cato, R. R. 39, 2.—
    3.
    Strengthened by tamen:

    nihilominus ego hoc faciam tamen,

    Ter. Heaut. 5, 3, 10; Cic. Fam. 4, 13, 5; Caes. B. C. 3, 17.—
    (ε).
    Nihilo aliter, no otherwise:

    ego isti nihilo sum aliter ac fui,

    Ter. Phorm. 3, 2, 45.—
    B.
    Transf., adverb., for non, not, by no means:

    nihilum metuenda timere,

    Hor. S. 2, 3, 53. —
    III.
    nīl, nothing, no (rare and mostly poet.;

    in Cic. not at all): nil intra est oleam, nil extra est in nuce durum,

    Hor. Ep. 2, 1, 31; id. C. 4, 4, 73:

    nil sanguinis,

    no drop of blood, Ov. M. 13, 266:

    nil sui,

    nothing proper, id. ib. 3, 435; Vulg. Prov. 10, 2 (in Caes. B. G. 5, 29, the true reading is nihil):

    hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi vendo Iliade,

    such a trifle, Pers. 1, 122.—
    B.
    Transf. as adv., not at all, by no means:

    nil opus est verbis,

    Lucr. 5, 263:

    ut nil umor abundet,

    id. 5, 265; 1, 266:

    nil pictis timidus navita puppibus Fidit,

    Hor. C. 1, 14, 14.—
    IV.
    nīlum, abl. nīlo, nothing (Lucretian):

    ad nilum revorti,

    Lucr. 1, 237; so id. 1, 673; 791; 797; 2, 756;

    864: nil igitur fieri de nilo posse,

    id. 1, 205; 266.

    Lewis & Short latin dictionary > nihilo minus

  • 6 secus

    1.
    sĕcus, n. indecl., v. sexus.
    2. I.
    Adj. [root seq- or secof sequor, q. v.], only comp. sĕquĭor, us, ōris, inferior, lower, worse (only post-class.; cf. Weissenb. ad Liv. 2, 37, 3):

    in sequiorem sexum,

    App. M. 7, p. 192, 7:

    sexus sequioris fetus,

    id. ib. 10, p. 249, 33;

    8, p. 206, 7: vitae sequioris,

    Dig. 2, 15, 8, § 11:

    fortuna sequior,

    Amm. 18, 6, 6.—
    II.
    Adv. (prop., following, later in rank or order, i. e. less than something mentioned before; hence, in gen.), otherwise, differently, not so; and esp. freq. with a negative (per litoten), not otherwise, i. e. even so, just so (opp. always to what is right, correct, or proper, not to what is wrong; cf. Krebs, Antibarb. p. 1056 sq.; for comp. forms, v. I. B. infra).
    A.
    Posit. (freq. and class.;

    syn. aliter): si illuc, quod volumus, eveniet, gaudebimus: Sin secus, patiemur animis aequis,

    Plaut. Cas. 2, 6, 25:

    si bonus est, obnoxius sum: sin secus est, faciam, uti jubes,

    id. Trin. 4, 3, 57:

    oratorum genera esse dicuntur tamquam poëtarum. Id secus est,

    Cic. Opt. Gen. 1, 1; id. Rep. 1, 19, 32; cf. id. Att. 4, 17, 1:

    (ille est) quem dudum dixi. Hoc si secus reperies, etc.,

    Plaut. Capt. 3, 4, 92:

    videsne, quod paulo ante secus tibi videbatur,

    Cic. Rep. 1, 17, 26: magnum mehercule hominem, nemo dicet secus;

    sed, etc.,

    id. Brut. 85, 293:

    quod si ita esset... ad amicitiam esset aptissimus: quod longe secus est,

    id. Lael. 9, 29:

    omnia longe secus,

    id. Part. 5, 15:

    videtote, quanto secus ego fecerim, Cato ap. Charis, p. 192 P.: nobis aliter videtur: recte secusne, postea,

    whether rightly or not, right or wrong, Cic. Fin. 3, 13, 44:

    recte an secus,

    id. Pis. 28, 68; cf.:

    honestis an secus amicis uteretur,

    Tac. A. 13, 6 fin.:

    pro bene aut secus consulto,

    for good or ill, Liv. 7, 6; cf.:

    prout bene ac (al. aut) secus cessit,

    Plin. Pan. 44, 8:

    prout opportune proprieque aut secus collocata sunt (verba),

    Quint. 10, 2, 13:

    (artes) utiles aut secus,

    id. 2, 20, 1 et saep.—
    (β).
    With quam or atque: secus aetatem agerem, quam illi egissent, Cato ap. Charis, p. 195 P.; Ter. Phorm. 2, 3, 91:

    ne quid fiat secus quam volumus quamque oportet,

    Cic. Att. 6, 2, 2:

    eadem sunt membra in utriusque disputatione, sed paulo secus a me atque ab illo partita,

    id. de Or. 3, 30, 119.—
    b.
    Non (nec) secus or haud secus (the latter not in Cic.), not otherwise, i. e. even so, just so:

    educavit (eam) magna industria, Quasi si esset ex se nata, non multo secus,

    Plaut. Cas. prol. 46; cf.:

    fit obviam Clodio hora fere undecima aut non multo secus,

    Cic. Mil. 10, 29:

    quod non multo secus fieret,

    id. Fam. 4, 9, 2:

    bibitur, estur, quasi in popinā, haud secus,

    Plaut. Poen. 4, 2, 13:

    ita jam quasi canes, haud secus, circumstabant navem,

    id. Trin. 4, 1, 16:

    veluti qui anguem pressit, etc....Haud secus Androgeos visu tremefactus abibat,

    Verg. A. 2, 382:

    aequam memento rebus in arduis Servare mentem, non secus in bonis,

    Hor. C. 2, 3, 2:

    qualis in arvis movet arma leo,...Haud secus gliscit violentia Turno,

    Verg. A. 12, 9:

    nec secus apud principem ad mortem aguntur,

    Tac. A. 6, 10 et saep.— With gen.:

    alaeque et auxilia cohortium neque multo secus in iis virium,

    Tac. A. 4, 5 fin. —In negative questions:

    dedistine ei gladium, qui se occideret?...Quid secus est aut quid interest, dare te argentum, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 93.—
    (β).
    With ac or quam (the latter not in Cic.: non secus ac = non aliter ac; but: non secus quam = non minus quam, Zumpt ad Cic. Mur. 4, 10; cf.

    infra): numquam secus Habui illam, ac si ex me esset nata,

    Ter. Hec. 2, 3, 5:

    itaque illud quod dixi, non dixi secus ac sentiebam,

    Cic. de Or. 2, 6, 24; so,

    non secus ac,

    id. Mur. 4, 10; id. Planc. 1, 3; id. Fam. 3, 5, 4; Hor. A. P. 149; Ov. M. 15, 180 al.:

    haud secus ac,

    Sall. J. 79, 6; Verg. A. 3, 236 al.:

    accepit ad sese, haud secus quam si ex se simus natae,

    Plaut. Rud. 2, 3, 79; so,

    haud secus quam,

    Liv. 5, 36; 5, 41; 8, 8; 8, 9 et saep.; Ov. M. 12, 102 al.; Curt. 3, 2, 1; 8, 1, 21; 8, 11, 17:

    non secus quam,

    Ov. M. 2, 727; 12, 480:

    nec secus quam,

    Plaut. Am. 5, 1, 26; id. Capt. 2, 2, 23; 2, 3, 68: ne [p. 1657] secus quam, Tac. A. 4, 8.—In the poets freq. non (haud) secus ac, for introducing a comparison:

    non secus ac patriis acer Roma-nus in armis, etc.,

    Verg. G. 3, 346:

    non secus ac,

    id. A. 8, 243; 10, 272; 12, 856; Ov. M. 8, 162:

    non secus atque,

    Verg. A. 8, 391:

    haud secus atque,

    id. ib. 11, 456; Ov. M. 9, 40; cf. also without ac:

    non secus in jugis stupet Evias,

    Hor. C. 3, 25, 8.—
    2.
    Pregn., otherwise than as it should be, or, than is wished, i. e. not well, ill, badly (rare but class.):

    magna consolatio est, cum recordare, etiam si secus acciderit, te, etc.,

    Cic. Fam. 6, 21, 2:

    ea ipsa...secus ab eo in me ipsum facta esse,

    id. Att. 9, 9, 1:

    cum in alterā re causa nihil esset quin secus judicaret ipse de se,

    id. Quint. 9, 32:

    cadere,

    Tac. A. 2, 80; 6, 22: prius omnia pati decrevit;

    quam bellum sumere, quia temptatum antea secus cesserat,

    Sall. J. 20, 5:

    quod ubi secus procedit,

    id. ib. 25, 10:

    Quintus frater purgat se multum per litteras et affirmat nihil a se cuiquam de te secus esse dictum,

    Cic. Att. 1, 19, 11:

    loqui de aliquo (just before, irreligiose),

    Tac. A. 2, 50:

    scribere de aliquo,

    Liv. 8, 33, 15:

    existimare de aliquo,

    Cic. Clu. 44, 124; id. Fam. 3, 6, 6.—
    B.
    Comp. in four forms, which are often confused in MSS. and edd.; sĕquĭus, but with negatives or quo, eo, nihilo, etc., usu. sētĭus, less correctly sē-cĭus; also (ante-class.) sectĭus, Plaut. ap. Gell. 18, 94; id. Trin. 1, 2, 93 Ritschl (v. on the authorities for these forms, Neue, Formenl. 2, 691 sq.): nisi inpediret ingeni inbecillitas Metusque me, quo setius me colligam, so that I cannot (syn.:

    quo minus), Afran. ap. Charis, p. 195 (Com. Rel. v. 291 Rib.): impedimento est, quo setius lex feratur,

    Auct. Her. 1, 12, 21:

    quoniam in eo consistit, melius an sequius terrae mandaverit pater familias pecuniam,

    Col. 3, 4, 3:

    invitus, quod sequius sit, de meis civibus loquor,

    Liv. 2, 37, 3.—
    b.
    Non (haud) setius:

    instat non setius ac rotat ensem,

    none the less, just as much, Verg. A. 9, 441; so,

    non setius,

    id. G. 3, 367:

    nec setius,

    id. ib. 2, 277:

    haud setius,

    id. A. 7, 781:

    si servus meus esses, nihilo setius Mihi obsequiosus semper fuisti,

    no less, just as, Plaut. Capt. 2, 3, 57:

    nihilo setius,

    nevertheless, Ter. And. 3, 2, 27; cf. Caes. B. G. 1, 49; so,

    nihilo setius,

    id. ib. 4, 17; id. B. C. 3, 26; Suet. Vesp. 6; Nep. Con. 2, 4; cf.:

    nihilo tamen setius,

    Caes. B. G. 5, 4; 5, 7:

    tamen nihilo setius,

    Nep. Att. 22, 3:

    nec hōc setius,

    Lucr. 6, 315:

    nec eo setius,

    Suet. Caes. 8; id. Ner. 24; 42; id. Vit. 10; id. Dom. 12; id. Gram. 20; Nep. Milt. 2, 3:

    nec tamen eo setius,

    Suet. Dom. 2.—
    (β).
    With quam:

    haec nihilo mihi esse videntur sectius quam somnia,

    Plaut. Men. 5, 7, 57.—In negative questions:

    quid fecimus? quid diximus tibi sequius quam velles?

    Plaut. Aul. 3, 2, 22.—
    2.
    Pregn. (v. supra, I. A. 2.), ill, badly:

    sed memet moror, cum hoc ago setius,

    Plaut. Cist. 4, 2, 24: sin, id quod non spero, ratio talis sequius ceciderit, Afran. ap. Charis. p. 195 P. (Com. Rel. p. 291 Rib.):

    vereor ne homines de me sequius loquantur,

    Sen. Ben. 6, 42, 2.—
    III.
    Prep. with acc. (anteclass. and late Lat.), by, beside, along, on:

    id quod vulgus usurpat Secus illum sedi, hoc est secundum illum, et novum et sordidum est,

    Charis. p. 61 P.:

    dextra sinistra foramina utrimque secus laminas,

    Cato, R. R. 21, 2: ut quae secus mare essent locis regnaret, Enn. ap. Lact. 1, 11, 34:

    SECVS VIAM,

    Inscr. Orell. 3688 (but in Quint. 8, 2, 20; Plin. 24, 15, 85, § 135, the best MSS. have secundum):

    SECVS CONIVGEM,

    Inscr. Grut. 806, 5:

    secus viam,

    Vulg. Tob. 11, 5:

    secus mare,

    id. Matt. 13, 1 et saep.—
    B.
    Transf., according to, in proportion to:

    SECVS MERITA EIVS,

    Inscr. Orell. 7170.—
    3.
    Affixed to a pron., = side: altrinsecus, on the other side: utrinsecus, on both sides: circumsecus, on all sides, round about.

    Lewis & Short latin dictionary > secus

  • 7 nihilō-minus (nīlō-) or nihilō minus

        nihilō-minus (nīlō-) or nihilō minus adv.,    none the less, just as much: amicus, T.—No less, nevertheless: minus dolendum fuit, sed poeniendum certe nihilo minus: nilo minus ego hoc faciam tamen, yet none the less, T.: nihilo minus tamen agi posse, etc., Cs.

    Latin-English dictionary > nihilō-minus (nīlō-) or nihilō minus

  • 8 segnis

    segnis, e, adj. [commonly referred to sequor, that follows after, creeps after], slow, tardy, slack, dilatory, lingering, sluggish, inactive, unenergetic, lazy (in posit. not freq. till after the Aug. per., esp. in the histt.; in Cic. only comp., except in a passage from Non.; in Caes. only once in comp.; syn.:

    deses, ignavus, desidiosus, piger): (servi) quia tardius irent Propter onus segnes,

    Hor. S. 2, 3, 102; cf.:

    tardum et segne,

    Quint. 9, 4, 83: animus (opp. mobilis), Trogas ap. Plin. 11, 52, 114, § 275:

    puer segnis et jacens,

    Quint. 1, 3, 2:

    segnis inersque vocer,

    Tib. 1, 1, 58: segniores castigat atque incitat, * Caes. B. C. 1, 3; cf.:

    laudando promptos et castigando segnes,

    Tac. Agr. 21:

    segnes et pavidos,

    id. A. 16, 25:

    multa quae segnibus ardua videantur,

    id. ib. 15, 59:

    segnior esse,

    Cic. Att. 8, 11, B fin.:

    bonus segnior fit ubi neglegas,

    Sall. J. 31, 28:

    ne segniores viris feminas habere viderentur,

    Just. 2, 4, 27:

    equus aut morbo gravis aut segnior annis,

    Verg. G. 3, 95 et saep.: in quo tua me provocavit oratio, mea consecuta est segnis (segnius?), Cic. ap. Non. 33, 23:

    obsidio,

    Liv. 5, 46; 10, 10: [p. 1662] bellum, id. 10, 12:

    pugna,

    id. 10, 36:

    navigatio,

    id. 30, 10:

    militia,

    id. 26, 21:

    mora,

    id. 25, 8 fin.; 34, 9; Ov. M. 3, 563:

    voluptas,

    id. R. Am. 404:

    otium,

    Tac. A. 14, 39 fin.; id. H. 4, 70:

    ingenium,

    id. A. 12, 26:

    imperium,

    Liv. 25, 14:

    pes (in the race),

    Hor. C. 3, 12, 9:

    Arar,

    slowly-flowing, sluggish, Plin. 3, 4, 5, § 33; cf.

    aquae,

    Curt. 8, 9, 18: stellae ( Ursa Major and Minor and Boötes), Val. Fl. 1, 484:

    campus,

    i. e. unfruitful, Verg. G. 1, 72; cf.

    arvum,

    id. ib. 1, 151; Luc. 9, 438:

    metus,

    id. 4, 700:

    sopor,

    Sen. Herc. Oet. 690:

    alter (terror) diutinus, sed segnior,

    slower, more lingering, Liv. 35, 40, 7:

    segnior mors (per venenum),

    id. 40, 4 fin.Sup., App. Mag. p. 310, 21.—With a neg.:

    non segnior discordia,

    Liv. 2, 43; cf.:

    nec Sagunti oppugnatio segnior erat,

    id. 21, 12:

    haud illo segnior ibat Aeneas,

    Verg. A. 4, 149; 7, 383; 8, 414.—
    (β).
    Ad aliquid, less freq. in aliquā re, in aliquam rem:

    segniores posthac ad imperandum ceteri sint,

    Cic. Font. 7, 17 (3, 7); so in comp.:

    ad respondendum,

    id. Fin. 1, 10, 34:

    ad persequendum,

    Nep. Thras. 2, 2:

    ad laetitiam,

    Ov. P. 3, 4, 50; 4, 8, 75:

    ad credendum,

    Liv. 24, 13 fin.:

    ad alia facta,

    id. 44, 12:

    gnarus gentem segnem ad pericula,

    Tac. A. 14, 23:

    senatu segniore in exsequendis conatibus,

    Suet. Claud. 10:

    non in Venerem segnes nocturnaque bella,

    Verg. A. 11, 736; Maxim. Eleg. 5, 50. —
    (γ).
    With gen. (in Tac.):

    occasionum haud segnis,

    Tac. A. 16, 14:

    laeti praedā et aliorum segnes,

    id. ib. 14, 33.—
    (δ).
    With inf. ( poet.):

    segnes nodum solvere Gratiae,

    Hor. C. 3, 21, 22; Ov. Tr. 5, 7, 19.—Hence, adv., slowly, sluggishly, slothfully, lazily.
    (α).
    segnĭter:

    segniter, otiose, neglegenter, contumaciter omnia agere,

    Liv. 2, 58; so id. 25, 35; 29, 19; 40, 40; Vell. 2, 69, 2; 2, 87, 1; Tac. A. 11, 26; id. H. 2, 71; Stat. S. 1, 4, 106 al.—
    (β).
    segnē:

    haud segne id ipsum tempus consumpserat,

    Liv. 38, 22:

    nihil agendum segne ratus,

    Amm. 21, 10.—
    b.
    Comp.: segnius atque timidius pro re publicā niti, Cato ap. Charis. p. 196 P.:

    segnius socordiusque oppugnare,

    Liv. 40, 27; 30, 21; Tac. A. 11, 15; 13, 29; id. H. 3, 40; Hor. A. P. 180 al.—Esp. freq. with the negg. non, haud, nihilo segnius (for which, in the MSS., sequius or secius is freq. interchanged), none the slower, not the less actively, earnestly, or zealously, with the same activity or earnestness, with undiminished zeal:

    non ideo tamen segnius precor,

    Plin. Ep. 3, 18, 10; so,

    non segnius,

    Plin. 28, 7, 23, § 77:

    haud segnius,

    Ov. M. 11, 534; Luc. 6, 286:

    nec segnius,

    Liv. 40, 40:

    neque segnius,

    Tac. A. 6, 13:

    neque eo segnius,

    Suet. Ner. 20:

    oppidani nihilo segnius bellum parare,

    Sall. J. 75, 10; so,

    nihilo segnius,

    Liv. 2, 47; 6, 38; 7, 18 fin.; 26, 12; 32, 22; 35, 8; Plin. Ep. 6, 20, 5; Nep. Dat. 2, 4.—
    * c.
    Sup.:

    nautae torpedinis tactu segnissime torpuerunt,

    Cassiod. Var. 1, 35.

    Lewis & Short latin dictionary > segnis

  • 9 eo

    1.
    ĕo, īvi or ii (īt, Verg. A. 9, 418 al.; cf.

    Lachm. ad Lucr. vol. 2, p. 206 sq.: isse, issem, etc., for ivisse, etc.,

    Ter. Hec. 2, 1, 25; Cic. Rosc. Am. 23, 64; id. Phil. 14, 1, 1; Ov. M. 7, 350 et saep.: isti, Turp. ap. Non. 4, 242:

    istis,

    Luc. 7, 834, etc., v. Neue Formenl. 2, 515), īre ( inf. pass. irier, Plaut. Rud. 4, 7, 16), ĭtum, v. n. [root i-, Sanscr. ēmi, go; Gr. eimi; causat. hiêmi = jacio, Curt. Gr. Etym. p. 403], to go (of every kind of motion of animate or inanimate things), to walk, ride, sail, fly, move, pass, etc. (very freq. in all periods and sorts of writing).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    eo ad forum,

    Plaut. As. 1, 1, 95:

    i domum,

    id. ib. 5, 2, 71 sq.:

    nos priores ibimus,

    id. Poen. 3, 2, 34:

    i in crucem,

    go and be hanged! id. As. 5, 2, 91; cf.:

    i in malam crucem,

    id. Cas. 3, 5, 17; id. Ps. 3, 2, 57; 4, 7, 86:

    i in malam rem hinc,

    Ter. Ph. 5, 7, 37:

    iens in Pompeianum,

    Cic. Att. 4, 9 fin.:

    subsidio suis ierunt,

    Caes. B. G. 7, 62, 8:

    quom it dormitum,

    Plaut. Aul. 2, 4, 23; id Most. 3, 2, 4; 16; Hor. S. 1, 6, 119 et saep, cf.:

    dormitum, lusum,

    id. ib. 1, 5, 48:

    cubitum,

    Plaut. Cas. 4, 4, 27; 5, 4, 8; id. Ps. 3, 2, 57; Cic. Rosc. Am. 23; id. Div. 2, 59, 122 et saep.— Poet. with the acc. of the terminus:

    ibis Cecropios portus,

    Ov. H. 10, 125 Loers.:

    Sardoos recessus,

    Sil. 12, 368; cf.:

    hinc Afros,

    Verg. E. 1, 65.—With a cognate acc.:

    ire vias,

    Prop. 1, 1, 17:

    exsequias,

    Ter. Ph. 5, 8, 37:

    pompam funeris,

    Ov. F. 6, 663 et saep.:

    non explorantur eundae vitandaeque viae,

    Claud. in Eutrop. 2, 419:

    animae ad lumen iturae,

    Verg. A. 6, 680:

    ego ire in Piraeum volo,

    Plaut. Most. 1, 1, 63; cf.:

    visere ad aliquam,

    Ter. Hec. 1, 2, 114; id. Phorm. 1, 2, 52:

    videre,

    Prop. 1, 1, 12:

    ire pedibus,

    on foot, Liv. 28, 17:

    equis,

    id. 1, 15:

    curru,

    id. 28, 9; Ov. H. 1, 46; cf.:

    in equis,

    id. A. A. 1, 214:

    in raeda,

    Mart. 3, 47:

    super equos,

    Just. 41, 3;

    and with equis to be supplied,

    Verg. A. 5, 554:

    puppibus,

    Ov. H. 19, 180; cf.:

    cum classe Pisas,

    Liv. 41, 17 et saep.:

    concedere quo poterunt undae, cum pisces ire nequibunt?

    Lucr. 1, 380.—
    b.
    Of things:

    alvus non it,

    Cato R. R. 157, 7; so,

    sanguis naribus,

    Lucr. 6, 1203:

    Euphrates jam mollior undis,

    Verg. A. 8, 726:

    sudor per artus,

    id. ib. 2, 174:

    fucus in artus,

    Lucr. 2, 683:

    telum (with volare),

    id. 1, 971:

    trabes,

    i. e. to give way, sink, id. 6, 564 et saep.:

    in semen ire (asparagum),

    to go to seed, Cato, R. R. 161, 3; so Plin. 18, 17, 45, § 159; cf.:

    in corpus (juvenes),

    Quint. 2, 10, 5:

    sanguis it in sucos,

    turns into, Ov. M. 10, 493.—
    B.
    In partic.
    1.
    To go or proceed against with hostile intent, to march against:

    quos fugere credebant, infestis signis ad se ire viderunt,

    Caes. B. G. 6, 8, 6:

    ad hostem,

    Liv. 42, 49:

    contra hostem,

    Caes. B. G. 7, 67, 2; cf. id. B. C. 3, 31 fin.:

    adversus hostem,

    Liv. 42, 49:

    in hostem,

    id. 2, 6; Verg. A. 9, 424 et saep.; cf.:

    in Capitolium,

    to go against, to attack, Liv. 3, 17.—
    2.
    Pregn., to pass away, disappear (very rare):

    saepe hominem paulatim cernimus ire,

    Lucr. 3, 526; cf. ib. 530; 594.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to go, pass, proceed, move, advance:

    ire in opus alienum,

    Plaut. Mil. 3, 3, 6:

    in dubiam imperii servitiique aleam,

    Liv. 1, 23 fin.:

    in alteram causam praeceps ierat,

    id. 2, 27:

    in rixam,

    Quint. 6, 4, 13:

    in lacrimas,

    Verg. A. 4, 413; Stat. Th. 11, 193:

    in poenas,

    Ov. M. 5, 668 et saep.:

    ire per singula,

    Quint. 6, 1, 12; cf. id. 4, 2, 32; 7, 1, 64; 10, 5, 21:

    ad quem (modum) non per gradus itur,

    id. 8, 4, 7 et saep.:

    dicite qua sit eundum,

    Ov. Tr. 3, 1, 19:

    ire infitias, v. infitiae: Latina debent cito pariter ire,

    Quint. 1, 1, 14:

    aliae contradictiones eunt interim longius,

    id. 5, 13, 54: in eosdem semper pedes ire (compositio), [p. 649] id. 9, 4, 142:

    cum per omnes et personas et affectus eat (comoedia),

    id. 1, 8, 7; cf. id. 1, 2, 13; Juv. 1, 142:

    Phrygiae per oppida facti Rumor it,

    Ov. M. 6, 146:

    it clamor caelo,

    Verg. A. 5, 451:

    factoque in secula ituro, Laetantur tribuisse locum,

    to go down to posterity, Sil. 12, 312; cf.

    with a subject-sentence: ibit in saecula, fuisse principem, cui, etc.,

    Plin. Pan. 55.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pub. law t. t.
    a.
    Pedibus ire, or simply ire in aliquam sententiam, in voting, to go over or accede to any opinion (opp. discedere, v. h. v. II. B. 2. b.):

    cum omnes in sententiam ejus pedibus irent,

    Liv. 9, 8, 13:

    pars major eorum qui aderant in eandem sententiam ibat,

    id. 1, 32 fin.; 34, 43; 42, 3 fin.—Pass. impers.:

    in quam sententiam cum pedibus iretur,

    Liv. 5, 9, 2:

    ibatur in eam sententiam,

    Cic. Q. Fr. 2, 1 fin.:

    itum in sententiam,

    Tac. A. 3, 23; 12, 48.—And opp. to the above,
    b.
    Ire in alia omnia, to vote against a bill, v. alius, II.—
    2.
    Mercant. t. t. for vēneo, to go for, be sold at a certain price, Plin. 18, 23, 53, § 194:

    tot Pontus eat, tot Lydia nummis,

    Claud. Eutr. 1, 203.—
    3.
    Pregn., of time, to pass by, pass away:

    it dies,

    Plaut. Ps. 1, 3, 12; Hor. C. 2, 14, 5; 4, 5, 7:

    anni,

    id. Ep. 2, 2, 55; cf.:

    anni more fluentis aquae,

    Ov. A. A. 3, 62.—
    4.
    With the accessory notion of result, to go, proceed, turn out, happen:

    incipit res melius ire quam putaram,

    Cic. Att. 14, 15; cf. Tac. A. 12, 68:

    prorsus ibat res,

    Cic. Att. 14, 20 fin.; Curt. 8, 5:

    postquam omnia fatis Caesaris ire videt,

    Luc. 4, 144.—Hence the wish: sic eat, so may he fare:

    sic eat quaecunque Romana lugebit hostem,

    Liv. 1, 26; Luc. 5, 297 Cort.; 2, 304; Claud. in Eutr. 2, 155. —
    5.
    Constr. with a supine, like the Gr. mellein, to go or set about, to prepare, to wish, to be about to do any thing:

    si opulentus it petitum pauperioris gratiam, etc.,

    Plaut. Aul. 2, 2, 69; id. Bacch. 3, 6, 36: quod uti prohibitum irem, quod in me esset, meo labori non parsi, Cato ap. Fest. s. v. PARSI, p. 242 Müll.; so,

    perditum gentem universam,

    Liv. 32, 22:

    ultum injurias, scelera,

    id. 2, 6; Quint. 11, 1, 42:

    servitum Grais matribus,

    Verg. A. 2, 786 et saep.:

    bonorum praemia ereptum eunt,

    Sall. J. 85, 42.—Hence the construction of the inf. pass. iri with the supine, in place of an inf. fut. pass.:

    mihi omne argentum redditum iri,

    Plaut. Curc. 4, 2, 5:

    mihi istaec videtur praeda praedatum irier,

    id. Rud. 4, 7, 16 et saep.— Poet. also with inf.:

    seu pontum carpere remis Ibis,

    Prop. 1, 6, 34:

    attollere facta regum,

    Stat. S. 5, 3, 11:

    fateri,

    id. Th. 3, 61 al. —
    6.
    Imp. i, eas, eat, etc., since the Aug. period more freq. a mocking or indignant expression, go then, go now:

    i nunc et cupidi nomen amantis habe,

    Ov. H. 3, 26; so,

    i nunc,

    id. ib. 4, 127; 9, 105; 17, 57; id. Am. 1, 7, 35; Prop. 2, 29, 22 (3, 27, 22 M.); Verg. A. 7, 425; Juv. 6, 306 al.:

    i, sequere Italiam ventis,

    Verg. A. 4, 381; so,

    i,

    id. ib. 9, 634:

    fremunt omnibus locis: Irent, crearent consules ex plebe,

    Liv. 7, 6 fin.
    2.
    ĕō, adv. [old dat. and abl. form of pron. stem i; cf. is].
    I.
    In locat. and abl. uses,
    A.
    Of place=in eo loco, there, in that place (rare):

    quid (facturus est) cum tu eo quinque legiones haberes?

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 2, 1:

    quo loco... ibi... eoque,

    Cels. 8, 9, 1:

    eo loci,

    Tac. A. 15, 74; Plin. 11, 37, 50, § 136; so trop.: eo loci, in that condition:

    res erat eo jam loci, ut, etc.,

    Cic. Sest. 13, 68; Tac. A. 14, 61; Dig. 5, 1, 52, § 3.—
    B.
    Of cause=eā re.
    1.
    Referring to a cause or reason before given, therefore, on that account, for that reason:

    is nunc dicitur venturus peregre: eo nunc commenta est dolum,

    Plaut. Truc. 1, 1, 66; Ter. Hec. 2, 1, 41:

    dederam litteras ad te: eo nunc ero brevior,

    Cic. Fam. 6, 20, 1; Sall. C. 21, 3; Liv. 8, 8, 8; Tac. H. 2, 65; Nep. Pelop. 1, 3; id. Milt. 2, 3 et saep.—So with conjunctions, eoque, et eo, eo quoque, in adding any thing as a consequence of what precedes, and for that reason:

    absolute pares, et eo quoque innumerabiles,

    Cic. Ac. 2, 17, 55:

    impeditius eoque hostibus incautum,

    Tac. A. 1, 50:

    per gentes integras et eo feroces,

    Vell. 2, 115, 2; Quint. 4, 1, 42 al. —
    2.
    Referring to a foll. clause, giving
    (α).
    a cause or reason, with quia, quoniam, quod, etc.; so with quia:

    eo fit, quia mihi plurimum credo,

    Plaut. Am. 2, 2, 124; id. Capt. 1, 1, 2:

    nunc eo videtur foedus, quia, etc.,

    Ter. Eun. 4, 4, 17; 3, 1, 25:

    quia scripseras, eo te censebam, etc.,

    Cic. Att. 10, 17, 4; Sall. C. 20, 3; Tac. Agr. 22.—With quoniam:

    haec eo notavi, quoniam, etc.,

    Gell. 7, 13.—With quod:

    quod... non potueritis, eo vobis potestas erepta sit,

    Cic. Verr. 1, 8, 22; Nep. Eum. 11, 5; Liv. 9, 2, 4; Caes. B. G. 1, 23; so,

    neque eo... quod,

    Ter. Heaut. 3, 2, 43; Varr. R. R. 1, 5.—
    (β).
    A purpose, motive or reason, with quo, ut, ne; and after negatives, with quo, quin, and subj. —So with quo:

    eo scripsi, quo plus auctoritatis haberem,

    Cic. Att. 8, 9, 1; Sall. C. 22, 2; so,

    non eo... quo,

    Ter. Eun. 1, 2, 16:

    neque eo... quo,

    Cic. Att. 3, 15, 4; id. Rosc. Am. 18, 51.—With ut:

    haec eo scripsi, ut intellegeres,

    Cic. Fam. 13, 69, 2; id. de Or. 3, 49, 187; Lact. 4, 5, 9.—With ne: Plaut. Aul. 2, 2, 63; Ter. Ph. 5, 1, 17:

    quod ego non eo vereor, ne mihi noceat,

    Cic. Att. 9, 2; id. Rab. Perd. 3, 9.—With quin:

    non eo haec dico, quin quae tu vis ego velim,

    Plaut. Trin. 2, 2, 60; id. As. 5, 1, 16. —
    C.
    Of measure or degree—with words of comparison, so much, by so much —followed by quo (= tanto... quanto):

    quae eo fructuosiores fiunt, quo calidior terra aratur,

    Varr. R. R. 1, 32, 1:

    eo gravior est dolor, quo culpa major,

    Cic. Att. 11, 11, 2; id. Fam. 2, 19, 1; so with quantum:

    quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius contra tribuni tendebant, etc.,

    Liv. 3, 15, 2; id. 44, 7, 6:

    quanto longius abscederent, eo, etc.,

    id. 30, 30, 23. —Esp. freq. the formulae, eo magis, eo minus, so much the worse ( the less), followed by quo, quod, quoniam, si, ut, ne:

    eo magis, quo tanta penuria est in omni honoris gradu,

    Cic. Fam. 3, 11, 7:

    eo minus veritus navibus, quod in littore molli, etc.,

    Caes. B. G. 5, 9; Cic. Off. 3, 22, 88; id. Att. 15, 9 fin.:

    eo magis, quoniam, etc., Cels. praef. p. 14, 12 Müll.: nihil admirabilius fieri potest, eoque magis, si ea sunt in adulescente,

    Cic. Off. 2, 14, 48; id. Tusc. 1, 39, 94:

    eo diligentius ut ne parvula quidem titubatione impediremur,

    Auct. Her. 2, 8, 12; Cic. Rab. Perd. 3, 9:

    ego illa extuli et eo quidem magis, ne quid ille superiorum meminisse me putaret,

    id. Att. 9, 13, 3.—

    In this combination eo often expresses also the idea of cause (cf. B. 1. supra): hoc probis pretiumst. Eo mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,

    Plaut. Trin. 2, 1, 37: solliciti tamen et anxii sunt;

    eoque magis, quod se ipsi continent et coercent,

    Cic. Tusc. 4, 33, 70;

    and some passages may be classed under either head: dederam triduo ante litteras ad te. Eo nunc ero brevior,

    Cic. Fam. 6, 21, 1; id. Inv 1, 4, 5; id. Off. 2, 13, 45; id. Fam. 9, 16, 9; Plaut. Aul. 2, 2, 8.
    II.
    In dat. uses.
    A.
    With the idea of motion, to that place, thither (=in eum locum):

    eo se recipere coeperunt,

    Caes. B. G. 1, 25, 5:

    uti eo cum introeas, circumspicias, uti inde exire possit,

    Cato, R. R. 1, 2:

    eo tela conicere, Auct. B. Afr. 72: eo respicere,

    Sall. J. 35, 10; so,

    followed by quo, ubi, unde: non potuit melius pervenirier eo, quo nos volumus,

    Ter. Phorm. 4, 3, 35:

    venio nunc eo, quo me fides ducit,

    Cic. Rosc. Am. 30, 83:

    ibit eo quo vis, etc.,

    Hor. Ep. 2, 2, 40:

    (venit) eo, ubi non modo res erat, etc.,

    Cic. Quint. 11; Varr. R. R. 3, 16, 21; Vell. 2, 108, 2:

    eo, unde discedere non oportuit, revertamur,

    Cic. Att. 2, 16, 3; Liv. 6, 35, 2; Sall. C. 60, 2;

    so (late Lat.) with loci: perducendum eo loci, ubi actum sit,

    Dig. 10, 4, 11, § 1; ib. 47, 2, 3, § 2.—
    B.
    Transf.
    1.
    With the idea of addition, thereto, in addition to that, besides:

    accessit eo, ut milites ejus, etc.,

    Cic. Fam. 10, 21, 4:

    accedit eo, quod, etc.,

    id. Att. 1, 13, 1.—
    2.
    With the idea of tendency, to that end, with that purpose, to this result:

    hoc autem eo spectabat, ut eam a Philippo corruptam diceret,

    Cic. Div. 2, 57, 118:

    haec eo pertinet oratio, ut ipsa virtus se sustentare posse videretur,

    id. Fam. 6, 1, 12:

    hoc eo valebat, ut, etc.,

    Nep. Them. 4, 4.—
    3.
    With the idea of degree or extent, to that degree or extent, so far, to such a point:

    eo scientiae progredi,

    Quint. 2, 1, 6:

    postquam res publica eo magnificentiae venerit, gliscere singulos,

    Tac. A. 2, 33; id. H. 1, 16; id. Agr. 28:

    eo magnitudinis procedere,

    Sall. J. 1, 5; 5, 2; 14, 3:

    ubi jam eo consuetudinis adducta res est, ut, etc.,

    Liv. 25, 8, 11; 28, 27, 12; 32, 18, 8 al.; Just. 3, 5:

    eo insolentiae processit,

    Plin. Pan. 16:

    eo rerum ventum erat, ut, etc.,

    Curt. 5, 12, 3; 7, 1, 35.— With gen., Val. Max. 3, 7, 1 al.; Flor. 1, 24, 2; 2, 18, 12; Suet. Caes. 77; Plin. Pan. 16, 5; Sen. Q. N. 4 praef. §

    9: eo rem jam adducam, ut nihil divinationis opus sit,

    Cic. Rosc. Am. 34, 96:

    res eo est deducta, ut, etc.,

    id. Att. 2, 18, 2; Hor. C. 2, 1, 226; Cic. Verr. 2, 4, 18.—
    C.
    Of time, up to the time, until, so long, usually with usque, and followed by dum, donec:

    usque eo premere capita, dum illae captum amitterent,

    Cic. N. D. 2, 49, 124; Liv. 23, 19, 14; Tac. A. 4, 18:

    eo usque flagitatus est, donec ad exitium dederetur,

    id. ib. 1, 32; Quint. 11, 3, 53:

    eo usque vivere, donec, etc.,

    Liv. 40, 8; cf. Col. 4, 24, 20; 4, 30, 4.—Rarely by quamdiu:

    eo usque, quamdiu ad fines barbaricos veniretur,

    Lampr. Alex. Sev. 45.

    Lewis & Short latin dictionary > eo

  • 10 setius

    less, worse

    nihilo setius -- none the less, nevertheless

    Latin-English dictionary > setius

  • 11 orans

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > orans

  • 12 oro

    ōro, āvi, ātum, 1 (orassis for oraveris, Plaut. Ep. 5, 2, 63), v. a. and n. [1. os, to speak]:

    oro ab ore,

    Varr. L. L. 6, § 76 Müll.
    I.
    In gen. (so obsol.):

    orare antiquos dixisse pro agere testimonio est, quod oratores dicti et causarum actores et qui rei publicae mandatas causas agebant,

    Fest. p. 198 Müll.:

    bonum aequumque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 151:

    talibus orabat Juno,

    Verg. A. 10, 96.—
    II.
    In partic.
    A.
    To treat, argue, plead (as an ambassador, advocate, etc.; class., but very rare; cf.

    ago): REM VBI PAGVNT ORATO, Fragm. XII. Tab.: matronis ipsis, quae raptae erant, orantibus,

    i. e. at their mediation, Cic. Rep. 2, 7, 13:

    causam capitis,

    to argue, plead, id. Brut. 12, 47:

    orandae litis tempus accommodare,

    id. Off. 3, 10, 43:

    si causa oranda esset,

    Liv. 39, 40, 6:

    causas melius,

    Verg. A. 6, 849:

    cum eo de salute suā agit, orat atque obsecrat,

    treats, speaks, Caes. B. C. 1, 22:

    causam dixit et ipse pro se oravit,

    plead his own cause, Liv. 39, 40, 12.—
    2.
    Of oratorical speaking, eloquence (freq. in Quint.): ars orandi, the oratorical art, art of oratory, Quint. prooem. § 4; id. 2, 15, 20; 9, 4, 3:

    orandi scientia,

    id. 1, 10, 2:

    orandi studium,

    id. 9, 4, 110; 8, 6, 20.—
    B.
    To pray, beg, beseech, entreat one (the predom. signif. in all periods and styles; syn.: rogo, obsecro, obtestor, supplico, precor); constr. usually with acc. of the pers. and of the thing, and with ut, ne (the less freq. constructions, v. infra).
    (α).
    With acc. of the pers. and of the thing:

    illud te ad extremum et oro et hortor, ut, etc.,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 16, § 46:

    multa deos orans,

    Verg. A. 9, 24:

    aliquem libertatem,

    Suet. Vesp. 16.—
    (β).
    With acc. of the pers. only: virginem orare, Liv. Andron. ap. Diom. p. 379 P: cum desubito me orat mulier, Enn. ap. Non. 517, 15 (Cax. v. 9 Vahl.); cf.:

    socer Non orandus erat, sed vi faciendus Erechtheus,

    not to be entreated, but compelled, Ov. M. 6, 701:

    Lydia, dic, per omnes Te deos oro, Sy barin cur properes amando perdere,

    Hor. C. 1, 8, 2.—
    (γ).
    With acc. of the thing for which one asks:

    gnato uxorem,

    to request a wife for one's son, Ter. And. 3, 2, 48:

    legati Romam missi, auxilium ad bellum orantes,

    to ask assistance, Liv. 21, 6:

    opem rebus affectis orantes,

    id. 6, 9:

    auxilia,

    Tac. A. 2, 46.—
    (δ).
    With ut: rogat oratque te Chrysogone, ut, etc., Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    te, C. Flave, oro et obtestor, ut, etc.,

    id. Planc. 42, 104:

    te etiam atque etiam oro, ut, etc.,

    id. Att. 11, 1, 2:

    hoc me a vobis orare Juppiter jussit, ut, etc.,

    Plaut. Am. prol. 64.—
    (ε).
    With subj.:

    orant, ignoscamus peccatum suum,

    Plaut. Am. 1, 1, 101:

    et vocet oro,

    Verg. A. 11, 442:

    idque sinas, oro,

    Ov. P. 4, 1, 19.—
    (ζ).
    With ne:

    rogat eos atque orat, ne, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 96:

    quod te, Aesculapi, et te, Salus, ne quid sit hujus, oro,

    Ter. Hec. 3, 2, 3.—
    (η).
    With the imper.:

    absiste inceptis, oro,

    Sil. 11, 336.— With imper. and acc. of person, Verg. A. 2, 143; 4, 319; 10, 61 and 905.—
    (θ).
    With inf. or an object-clause:

    jampridem a me illos abducere Thestylis orat,

    Verg. E. 2, 43; id. A. 6, 313; 9, 231; Tac. A. 6, 2; 12, 9:

    vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret,

    Suet. Ner. 47.—
    (ι).
    With ab and abl. of a person, followed by ut or ne:

    primum hoc abs te oro, ni me inexorabilem faxis,

    Pac. Tr. 122:

    oravitque a suis, ut, etc.,

    Gell. 17, 10, 7:

    oratus ab Artorio, ne in castris remaneret,

    Vell. 2, 70, 1.—
    (κ).
    With cum aliquo: quod tecum pater orat, Enn. ap. Fest. p. 198 Müll. (Ann. v. 20 Vahl.):

    si is mecum oraret,

    Plaut. Cas. 2, 5, 15:

    tecum oro et quaeso, ut,

    id. Curc. 3, 1, 62:

    egi, atque oravi tecum, uxorem ut duceres,

    Ter. Hec. 4, 4, 64; cf. Caes. B. C. 1, 22; cited above, II. A.—
    (λ).
    With pro and the abl.:

    nec pro civibus se orare, sed pro, etc.,

    Just. 11, 4, 4:

    ut Octavius orandus sit pro salute cujusquam civis,

    Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 2; cf.:

    ut pro illā ores, ut sit propitius (deus),

    Plaut. As. 4, 1, 38.—
    b.
    Oro te, I pray thee, prithee, parenthetically, a formula of politeness (cf. quaeso):

    dic. oro te, clarius,

    Cic. Att. 4, 8, 1; Sen. Vit. Beat. 7, 1; Liv. 5, 5, 1; cf. Cic. Att. 7, 16, 3.—
    C.
    To pray, to supplicate God (eccl. Lat.); act.:

    oravit Dominum,

    Vulg. Judic. 13, 8:

    orationem quam orat,

    id. 3 Reg. 8, 29; id. 2 Par. 6, 21:

    filios, id. Job, 19, 17: Deum,

    id. Ecclus. 50, 24:

    orationes longas,

    id. Matt. 23, 14.—More often neutr.:

    pro te,

    Vulg. Gen. 20, 7:

    ut audias,

    id. ib. 43, 20:

    in loco isto,

    id. 3 Reg. 8, 30:

    contra viam civitatis,

    id. ib. 8, 44:

    ad Dominum,

    id. 4 Reg. 4, 33:

    cum lacrimis,

    id. Tob. 3, 1:

    unus orans et unus maledicens,

    id. Ecclus. 34, 29:

    spiritu et mente,

    id. 1 Cor. 14, 15:

    mulierem decalvatam orare non decet,

    Ambros. in Luc. 6, § 19:

    orandi gratia,

    Lact. 4, 15, 20.—Hence, P. a. as subst.: ōrans, antis, m., an orator:

    orantes,

    Tac. Dial. 6, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > oro

  • 13 māximē (or māxumē)

       māximē (or māxumē) adv.    [maximus], in the highest degree, most particularly, especially, exceedingly, altogether, very: florere: quid laudem maxume? T.: egredi non possim, si maxime velim: huic legioni Caesar confidebat maxime, Cs.: naturalis amicitia: plebi acceptus, Cs.: quae maxime liberalissima: ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate.—In phrases with unus, omnium, multo, vel, quam: qui proelium unus maxime accenderat, in the very highest degree, Cu.: unus omnium maxime, most of all, N.: maxime omnium belli avida, above all others, L.: multo maxime, by far most effectually, T.: ut quam maxime permaneant diuturna corpora.—With qui in the phrases, quam qui maxime, and ut qui maxime, as any one whatever: tam enim sum amicus rei p., quam qui maxime: grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit, L.—With ut quisque... ita: ut quisque animi magnitudine maxume excellit, ita maxume, etc., the more... so much the more: ut quisque maxume ad suum commodum refert... ita minime est vir bonus, the more... the less.— In gradations, first of all, in the first place: maxime quidem... secundo autem loco: maxime... proxime.—With non: quibus si ingenium non maxime defuit, not utterly.—Especially, particularly, principally: quae ratio poëtas maxumeque Homerum inpulit, ut, etc.: cognoscat etiam rerum gestarum ordinem, maxume scilicet nostrae civitatis.—In the phrases, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially: plena exemplorum est nostra res p., cum saepe, tum maxime bello Punico secundo: longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.—With tum or cum, just, precisely, exactly: consulem tum maxime res agentem avocare, L.: tum cum maxime, at that precise moment, L.: nunc cum maxime.—With modus, just about, very much: hoc maxime modo in Italiam perventum est, L.: ruinae maxime modo, L.: in hunc maxime modum locutus est, much to this effect, L.—To emphasize assent or dissent, certainly, by all means, very well, yes: Cr. duc me ad eam. My. maxume, T.—With immo, certainly not, by no means: Immo maxume, T.: immo vero maxume, S.

    Latin-English dictionary > māximē (or māxumē)

  • 14 vereor

        vereor itus, ērī, dep.    [1 VEL-], to reverence, revere, respect, stand in awe: quem (patrem) ut deum: gratia et eloquentia; quarum alteram vereor, alteram metuo: veremur vos... etiam timemus, L.—To fear, be afraid, dread, apprehend, shrink: hostem, Cs.: patris adventum, T.: reprehensionem doctorum: pauperiem, H.: maius, something serious, H.: invidiam, N.: Vereor dicere, hesitate, T.: vereor committere, ut, etc.: Insanos qui inter vereare insanus haberi, H.: quos non est veritum in voluptate summum bonum ponere, who did not shrink from, etc.: huius feminae, T.: tui testimoni: eo minus veritus navibus, quod, etc., with the less anxiety for the ships, Cs.— With ne, lest, that: sed vereor, ne videatur oratio mea, etc.: ne Divitiaci animum offenderet verebatur, Cs.: vereor ne cui plus credas, etc., H.: si... vereor ne barbarorum rex fuerit (Romulus), I suspect that.—With ne... non: intellexi te vereri ne superiores (litterae) mihi redditae non essent. —After a negat. expressed or implied (instead of ut): non vereor ne hoc officium meum P. Servilio non probem: non vereor, ne non scribendo te expleam.—With ut, that not: vereris ut possis contendere?: qui vereri videntur ut habeam satis praesidi.—Poet.: ut ferulā caedas meritum maiora subire Verbera non vereor (i. e. ne caedas), H.—To await with fear, fear, dread: heri semper lenitas Verebar quorsum evaderet, T.: Pomptinum quod scribis in urbem introisse, vereor, quid sit, am apprehensive what it may mean: de quā (Carthagine) vereri.
    * * *
    vereri, veritus sum V DEP
    revere, respect; fear; dread

    Latin-English dictionary > vereor

  • 15 nihilominus

    never/none the less, notwithstanding, just the same; likewise, as well

    Latin-English dictionary > nihilominus

  • 16 mōlīmentum

        mōlīmentum ī, n    [molior], a great exertion, trouble, effort: sine magno molimento, Cs.: parvi molimenti adminicula, of little power, L.: eo minoris molimenti ea claustra esse, would cost the less labor, L.
    * * *
    exertion, labour

    Latin-English dictionary > mōlīmentum

  • 17 sēcius

        sēcius adv.    comp., see setius.
    * * *
    otherwise, none the less

    Latin-English dictionary > sēcius

  • 18 molimentum

    mōlīmentum, i, n. [molior], a great exertion, effort, endeavor, attempt, undertaking (good prose, but not in Cic.): magno cum molimento procedunt, Sisenn. ap. Non. 142, 5: neque se exercitum sine magno commeatu atque molimento in unum locum contrahere posse, * Caes. B. G. 1, 34, 3:

    motam certe sede suā parvi molimenti adminiculis,

    by machines of little power, Liv. 5, 22:

    eo minoris molimenti ea claustra esse,

    would cost the less labor, id. 37, 14:

    rex magni molimenti est,

    that has a great spirit of enterprise, Sen. Cons. ad Marc. 11, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > molimentum

  • 19 parvissime

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvissime

  • 20 parvus

    parvus, a, um, adj. (usual, irreg. comp. and sup.: mĭnor, mĭnĭmus.— Comp.:

    volantum parviores,

    Cael. Aur. Tard. 2, 1, 26.— Sup.: rictus parvissimus, Varr. ap. Non. 456, 10:

    parvissima corpora,

    Lucr. 1, 615; 621; 3, 199: minerrimus pro minimo dixerunt, Paul. ex Fest. p. 122 Müll.:

    minimissimus,

    Arn. 5, n. 8) [kindr. with paucus and Gr. pauros; cf., also, parum, parcus], little, small, petty, puny, inconsiderable (cf.: exiguus, minutus, brevis; in class. prose parvus is not used, like brevis, of stature, v. Auct. Her. 4, 33, 45).
    I.
    Posit.:

    in parvis aut mediocribus rebus,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    quam parva sit terra, etc.,

    id. Rep. 1, 17, 26; cf. id. ib. 6, 16, 16:

    commoda parva ac mediocria,

    id. Q. Fr. 3, 8, 1:

    in parvum quendam et angustum locum concludi,

    id. Leg. 1, 5, 17:

    beneficium non parvum,

    id. Caecin. 10, 26:

    parvi pisciculi,

    id. N. D. 2, 48, 123:

    haec parva et infirma sunt,

    id. Clu. 34, 94:

    si parva licet componere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    merces,

    Hor. S. 1, 6, 86:

    sucus,

    Plin. 21, 31, 105, § 178 et saep.:

    liberi,

    Cic. Rep. 2, 21, 37;

    so of children: salutaria appetant parvi,

    the little ones, id. Fin. 3, 5, 16:

    parva soror,

    Ter. Eun. 3, 3, 15; cf.:

    memini quae plagosum mihi parvo Orbilium dictare,

    Hor. Ep. 2, 1, 70:

    operosa parvus Carmina fingo,

    a little man, id. C. 4, 2, 31; Suet. Aug. 48:

    a parvis didicimus: si in jus vocat, etc.,

    when little, in childhood, Cic. Leg. 2, 4, 9:

    puer in domo a parvo eductus,

    from infancy, Liv. 1, 39 fin. —Of time, little, short, brief:

    parvae consuetudinis Causa,

    slight, short, Ter. And. 1, 1, 83; cf.:

    in parvo tempore,

    Lucr. 5, 106:

    nox,

    Luc. 4, 476:

    vita,

    id. 6, 806:

    parvam fidem habere alicui,

    Ter. Eun. 1, 2, 117:

    hic onus horret, Ut parvis animis et parvo corpore majus,

    Hor. Ep. 1, 17, 39:

    homo parvo ingenio,

    Plin. Ep. 6, 29:

    parvum carmen,

    Hor. Ep. 2, 1, 257:

    hoc opus, hoc studium parvi properemus et ampli,

    both small and great, id. ib. 1, 3, 28.—With ref. to value or consequence, little, small, low, mean, etc.:

    meam erus esse operam deputat parvi pretii,

    Ter. Hec. 5, 3, 1:

    nil parvom aut humili modo, Nil mortale loquar,

    Hor. C. 3, 25, 17:

    et magnis parva mineris Falce recisurum simili te,

    id. S. 1, 3, 122:

    pretio parvo vendere,

    Cic. Verr. 2, 4, 60, § 134:

    parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,

    of little value, id. Off. 1, 22, 76:

    parvi refert abs te jus dici diligenter, nisi, etc.,

    it matters little, id. Q. Fr. 1, 1, 7, § 20.—Hence, parvi facere, aestimare, ducere, pendere, etc., to esteem lightly, care little for:

    parvi ego illos facio,

    Plaut. Mil. 4, 8, 41:

    parvi aestimo, si ego hic peribo,

    id. Capt. 3, 5, 24:

    quia parvi id duceret,

    Cic. Fin. 2, 8, 24: nequam hominis ego parvi pendo gratiam, Plaut. Bacch. 3, 6, 29.—So, in abl.:

    signa abs te diligenter parvoque curata sunt,

    Cic. Att. 1, 3, 2; so,

    quanti emptus? parvo,

    Hor. S. 2, 3, 156:

    parvo stat magna potentia nobis,

    Ov. M. 14, 493:

    parvo contentus esse possum,

    with little, Cic. Att. 12, 19, 1; cf.:

    vivitur parvo bene,

    Hor. C. 2, 16, 13:

    possim contentus vivere parvo,

    Tib. 1, 1, 25:

    agricolae prisci, fortes parvoque beati,

    Hor. Ep. 2, 1, 139:

    necessarium est parvo assuescere,

    Sen. Ep. 123, 3: parvo, as an abl. of measure, with comp. (rarely;

    perh. not ante-Aug.): ita ut parvo admodum plures caperentur,

    a very little more, Liv. 10, 45, 11:

    parvo brevius,

    Plin. 2, 67, 67, § 168:

    haud parvo junior,

    Gell. 13, 2, 2.—So in designating time:

    parvo post,

    Plin. 16, 25, 42, § 103:

    parvo post tempore,

    Vulg. 2 Macc. 11, 1.—Of stature (late Lat. for brevis):

    Zacchaeus staturā parvus erat,

    Aug. Serm. 113, 3; id. in Psa. 143, 1.
    II.
    Comp.: mĭnor, us [cf. Gr. minus, minuthô], less, lesser, smaller, inferior:

    quod in re majore valet, valeat in minore,

    Cic. Top. 4, 23:

    si ea pecunia non minor esset facta,

    id. Leg. 2, 20, 51:

    Hibernia dimidio minor quam Britannia,

    Caes. B. G. 5, 13:

    minus praedae quam speraverant fuit,

    a smaller quantity, less, Liv. 4, 51:

    sociis dimidio minus quam civibus datum,

    id. 41, 13 fin.:

    calceus... si minor (pede), uret,

    Hor. Ep. 1, 10, 43:

    neve minor, neu sit quinto productior actu Fabula,

    less than five acts, id. A. P. 189:

    genibus minor,

    i. e. down upon his knees, on his bended knees, id. Ep. 1, 12, 28; cf.:

    minor in certamine longo,

    worsted, id. ib. 1, 10, 35:

    numero plures, virtute et honore minores,

    inferior, id. ib. 2, 1, 183.— Absol.: minor, inferior in rank:

    praevalidi ad injurias minorum elati,

    Tac. A. 15, 20; Ov. P. 4, 7, 49; cf.:

    sapiens uno minor est Jove,

    Hor. Ep. 1, 1, 106:

    minor capitis, i. e. capiti deminutus,

    Hor. C. 3, 5, 42: et sunt notitiā multa minora tuā, too trivial, = leviora, Ov. Tr. 2, 214:

    dies sermone minor fuit,

    too short for, id. P. 2, 10, 37:

    infans Et minor igne rogi,

    too young for, Juv. 15, 140.—With abl. of measure, Cic. Verr. 2, 1, 45, § 117:

    ut uno minus teste haberet?

    id. ib. 2, 1, 57, §

    149: bis sex Herculeis ceciderunt, me minus uno, Viribus,

    i. e. eleven, Ov. M. 12, 554.—Of age:

    qui minor est natu,

    younger, Cic. Lael. 9, 32:

    aliquot annis minor natu,

    id. Ac. 2, 19, 61:

    aetate minor,

    Ov. M. 7, 499:

    minor uno mense,

    Hor. Ep. 2, 1, 40:

    filia minor Ptolemaei regis,

    the younger daughter, Caes. B. C. 3, 112:

    minor viginti annis,

    less than twenty years old, under twenty years of age, Dig. 30, 99, 1.— With gen.:

    minor quam viginti quinque annorum natu, Praetor,

    Dig. 4, 4, 1; id. ib. 50, 2, 6:

    si pupilla minor quam viripotens nupserit,

    id. ib. 36, 2, 30.—So, absol.: minor, a person under age (under five-and-twenty), a minor:

    De minoribus,

    Dig. 4, tit. 4:

    si minor negotiis majoris intervenerit,

    ib. 4, 4, 24:

    si minor praetor vel consul jus dixerit, valebit,

    ib. 42, 1, 57.— Poet., children, Sil. 2, 491.—Also, descendants, posterity, = posteri:

    nunc fama, minores Italiam dixisse ducis de nomine gentem,

    Verg. A. 1, 532; so id. ib. 733; Prop. 2, 15, 47; Sil. 16, 44:

    minorum gentium, v. gens.—In specifications of value: vendo meum non pluris quam ceteri, fortasse etiam minoris,

    cheaper, Cic. Off. 3, 12, 51:

    minoris pallium addicere placuit,

    Petr. 14: omnia minoris aestimare, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 2:

    (fidem suam) non minoris quam publicam ducebat,

    Sall. J. 32, 5.—
    (β).
    Poet., with acc. respect.:

    frontemque minor truncam amnis Acarnan,

    Sil. 3, 42; Val. Fl. 1, 582.—
    (γ).
    Poet., with inf.:

    tanto certare minor,

    Hor. S. 2, 3, 313:

    heu Fatis Superi certare minores!

    Sil. 5, 76.
    III.
    Sup.: mĭnĭmus, a, um (whence a new sup.:

    minimissimus digitorum,

    Arn. 5, 160; 166; cf., in the Gr., elachistotatos, from elachistos), very small, very little; least, smallest, etc.:

    cum sit nihil omnino in rerum naturā minimum, quod dividi nequeat,

    Cic. Ac. 1, 7, 27:

    minimae tenuissimaeque res,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    minima pars temporis,

    Caes. B. C. 1, 70:

    quā minima altitudo fluminis erat,

    id. B. G. 1, 8:

    in maximā fortunā minima licentia est,

    Sall. C. 51, 13:

    vitia,

    Hor. S. 1, 3, 69:

    minimus digitulus,

    the little finger, Plaut. Rud. 3, 4, 15; so,

    minimus digitus,

    Plin. 11, 45, 103, § 251.—Of age: minimus natu horum omnium, the youngest, Cic. de Or. 2, 14, 58:

    ex his omnibus natu minimus,

    id. Clu. 38, 107:

    Hiempsal, qui minimus ex illis erat,

    Sall. J. 11, 3:

    minimus filius,

    Just. 42, 5, 6.—In specifications of value:

    deos minimi facit,

    Plaut. Ps. 1, 3, 35: Pe. Quanti emi potest minimo? Ep. Ad quadraginta fortasse eam posse emi minimo minis, id. Ep. 2, 2, 110: Crispinus minimo me provocat, for a trifle (in a wager), Hor. S. 1, 4, 14 (minimo provocare dicuntur hi qui in responsione plus ipsi promittunt quam exigunt ab adversario, Schol.).—Prov.:

    minima de malis,

    of evils choose the least, Cic. Off. 3, 29, 105.—

    With a negation emphatically: non minimo discrimine, i. e. maximo,

    Suet. Aug. 25:

    res non minimi periculi,

    id. ib. 67:

    ut nihil, ne pro minimis quidem, debeant,

    Liv. 6, 41. —With gen.:

    minimum firmitatis minimumque virium,

    Cic. Lael. 13, 46:

    minimum pedibus itineris confectum,

    Liv. 44, 5:

    unde minimum periculi erat,

    id. 27, 15.— As adv. absol.:

    praemia apud me minimum valent,

    very little, Cic. Fam. 1, 9, 11; cf. Quint. 5, 10, 56:

    minimum distantia miror,

    Hor. Ep. 2, 1, 72:

    dormiebat minimum,

    Plin. Ep. 3, 5, 11:

    medica secatur sexies per annos: cum minimum, quater,

    at least, Plin. 18, 16, 43, § 146:

    quam minimum credula postero (diei),

    as little as possible, Hor. C. 1, 11, 8:

    ita fiunt omnes partes minimum octoginta et una,

    at least, Varr. R. R. 2, 1, 12:

    quae (comprehensio) ex tribus minimum partibus constat,

    Quint. 5, 10, 5:

    in quo non minimum Aetolorum operā regii fugati atque in castra compulsi sunt,

    chiefly, particularly, Liv. 33, 6, 6:

    eae omnia novella sata corrumpunt, non minimum vites,

    Varr. R. R. 1, 2, 18.—Hence, adv.
    A.
    Posit.: parvē, a little, slightly (very rare), Vitr. 9, 6.—
    B.
    Comp.: mĭnus, less:

    aut ne quid faciam plus, quod post me minus fecisse satius sit,

    too little... too much, Ter. Hec. 5, 1, 4:

    ne quid plus minusve faxit,

    id. Phorm. 3, 3, 21 (v. plus, under multus):

    cum habeas plus, Pauperiem metuas minus,

    Hor. S. 1, 1, 93:

    ne mea oratio, si minus de aliquo dixero, ingrata: si satis de omnibus, infinita esse videatur,

    Cic. Sest. 50, 108:

    metus ipsi per se minus valerent, nisi, etc.,

    id. Div. 2, 72, 150:

    minus multi,

    not so many, Plaut. Mil. 3, 1, 138:

    minus multum et minus bonum vinum,

    Varr. R. R. 1, 7, 2:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    less good, not so good, Sall. C. 2, 6:

    quia Libyes quam Gaetuli minus bellicosi,

    Sall. J. 18, 12:

    minus diu vivunt,

    Plin. 14, 22, 28, § 141.—Rarely with comp.:

    minus admirabilior,

    Flor. 4, 2, 46 Duker: quare milites Metelli sauciabantur multo minus, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; cf. Ov. M. 12, 554:

    civilem admodum inter initia ac paulo minus quam privatum egit,

    little less so than, nearly as much so as, Suet. Tib. 26:

    dimidio minus,

    Varr. R. R. 1, 22, 3.—With quam:

    nec illa minus aut plus quam tu sapiat,

    Plaut. As. 4, 1, 28:

    minus quam aequom erat feci,

    id. Aul. 3, 2, 10:

    respondebo tibi minus fortasse vehementer, quam abs te sum provocatus,

    Cic. Planc. 30, 72.—With atque:

    qui peccas minus atque ego?

    Hor. S. 2, 7, 96.—And elliptically, without a particle of comparison:

    minus quindecim dies sunt, quod, etc.,

    less than fifteen days, not yet fifteen days, Plaut. Trin. 2, 4, 1:

    madefactum iri minus XXX. diebus Graeciam sanguine,

    Cic. Div. 1, 32, 68:

    minus quinquennium est, quod prodiere,

    Plin. 15, 25, 30, § 104:

    cecidere duo milia haud minus peditum,

    Liv. 42, 6:

    cum centum et quinquaginta non minus adessent,

    id. 42, 28; Varr. R. R. 2, 2 fin.:

    ut ex suā cujusque parte ne minus dimidium ad Trebonium perveniret,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    ut antequam baccae legantur, ne minus triduum serenum fuerit,

    Col. 12, 38, 6.—
    2.
    In partic.
    a.
    Non (haud) minus quam (atque), not less than, no less than, quite as:

    exanimatus evolat ex senatu, non minus perturbato animo atque vultu, quam si, etc.,

    Cic. Sest. 12, 28:

    existumans non minus me tibi quam liberos carum fore,

    Sall. J. 10, 1:

    non minus nobis jucundi atque illustres sunt ii dies, quibus conservamur quam illi quibus nascimur,

    Cic. Cat. 3, 1, 2; Quint. 2, 4, 8; 3, 7, 20:

    laudibus haud minus quam praemio gaudent militum animi,

    Liv. 2, 60:

    haud minus ac jussi faciunt,

    Verg. A. 3, 561.—
    b.
    Non (neque) minus, equally, and as well, also: haec res [p. 1311] non minus me male habet quam te, Ter. Hec. 4, 2, 30: quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3; Ov. H. 19, 86:

    neque minus assiduis fessa choreis,

    also, Prop. 1, 3, 3.—
    c.
    Nihil minus, in replies, as a strong negation, by no means, Ter. Eun. 3, 1, 45: Py. At tu apud nos hic mane, Dum redeat ipsa. Ch. Nihil minus, id. ib. 3, 3, 29:

    nihil profecto minus,

    Cic. Off. 3, 20, 81; cf.: quid? a Tranione servo? Si. Multo id minus, Plaut. Most. 4, 3, 20.—
    d.
    Minus minusque, minus et (ac) minus, less and less: mihi jam minus minusque obtemperat. Ter. Heaut. 3, 3, 33:

    jam minus atque minus successu laetus equorum,

    Verg. A. 12, 616; Hor. C. 1, 25, 6:

    minus et minus,

    Ov. P. 2, 8, 73; id. H. 2, 129:

    minus ac minus,

    Plin. 11, 10, 10, § 26.—
    3.
    Transf., in a softened negation, not at all, by no means, not:

    quod intellexi minus,

    Ter. Eun. 4, 5, 11:

    nonnumquam ea quae praedicta sunt, minus eveniunt,

    Cic. Div. 1, 14, 24.—Esp.:

    si minus: monebo, si quem meministi minus,

    Plaut. Cas. 5, 4, 19:

    Syracusis, si minus supplicio affici, at custodiri oportebat,

    Cic. Verr. 2, 5, 27, § 69:

    quod si assecutus sum, gaudeo: sin minus, hoc me tamen consolor quod, etc.,

    id. Fam. 7, 1, 6 et saep.; so,

    minus formido ne exedat,

    Plaut. Curc. 1, 1, 45. —
    b.
    Quo minus, also written as one word, quominus, that not, from, after verbs of hindering, preventing, as impedio, recuso, deterreo, etc., Ter. And. 1, 2, 26:

    si te infirmitas valetudinis tenuit, quo minus ad ludos venires,

    Cic. Fam. 7, 1, 1; 7, 1, 6:

    hiemem credo prohibuisse, quo minus de te certum haberemus, quid ageres,

    id. Fam. 12, 5, 1:

    deterrere aliquem, quo minus, etc.,

    id. Tusc. 1, 38, 91:

    stetisse per Trebonium, quo minus oppido potirentur, videbatur,

    Caes. B. C. 2, 13 fin.; Quint. 12, 1, 16;

    v. also quo. —Ante-class. also in the reverse order, minus quo: ne vereatur, minus jam quo redeat domum,

    Ter. Hec. 4, 4, 8.—
    C.
    Sup., in two forms, parvissime (post-class.), and minime (class.), least, very little.
    1.
    par-vissĭmē:

    memorare aliquid,

    very briefly, with very few words, Cael. Aur. Acut. 2, 38. —
    2.
    mĭnĭmē, least of all, in the smallest degree, least, very little:

    cum minime vellem, minimeque opus fuit,

    Ter. Eun. 2, 3, 42:

    cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur,

    Cic. N. D. 1, 3, 6; id. Or. 66, 222:

    mihi placebat Pomponius maxime, vel dicam minime displicebat,

    id. Brut. 57, 207:

    quod in miserrimis rebus minime miserum putabis, id facies,

    id. Fam. 14, 13:

    quod minime ad eos mercatores saepe commeant,

    very rarely, Caes. B. G. 1, 1, 3; Cic. de Or. 2, 79, 322.—Strengthened by quam:

    si non decore, at quam minime dedecore facere possimus,

    as little as possible, Cic. Off. 1, 31, 114; by omnium and gentium:

    ad te minime omnium pertinebat,

    id. Rosc. Am. 34, 96:

    minime gentium,

    Plaut. Poen. 3, 3, 77:

    heus, inquit, puer, arcesse Pamphilam,... illa exclamat, Minime gentium,

    not for any thing in the world, Ter. Eun. 4, 1, 11; id. Ad. 3, 2, 44.—
    B.
    In partic.
    a.
    For minimum, saltem, at least:

    is morbus erit longissimus minimeque annuus,

    Cels. 2, 8 fin. Targ.:

    pedes decem vel minime novem,

    Col. 1, 6, 6:

    sed id minime bis anno arari debet,

    id. 5, 9, 12; id. Arb. 16, 3.—
    b.
    In replies, as an emphatic negative, by no means, not at all, not in the least, Plaut. Curc. 1, 3, 50: Ba. Sed cessas? Pa. Minime equidem:

    nam hodie, etc.,

    Ter. Hec. 5, 3, 16: M. An tu haec non credis? A. Minime vero, Cic. Tusc. 1, 6, 10: num igitur peccamus? Minime vos quidem. id. Att. 8, 9, 2:

    minime, minime hercle vero!

    Plaut. Trin. 3, 3, 23; so in discourse: minime multi (= quam paucissimi). Ter. Eun. prol. 2: minume irasci decet. Plaut. Stich. 1, 1, 27; Sall. C. 51, 13.—Strengthened by gentium (cf.supra): Nau. Meriton' hoc meo videtur factum? De. Minime gentium, Ter. Phorm. 5, 8, 44.

    Lewis & Short latin dictionary > parvus

См. также в других словарях:

  • The Less Deceived — published in 1955, was Philip Larkin s first mature collection of poetry, having been preceded by the derivative North Ship (1945) from The Fortune Press and a privately printed collection. Put out by The Marvell Press, a small, upstart operatio …   Wikipedia

  • St Bartholomew-the-Less — Infobox church name = St. Bartholomew the Less fullname = color = imagesize = caption = Exterior of St. Bartholomew the Less landscape = denomination = Anglican, earlier Roman Catholic diocese = parish = division = subdivision = founded date =… …   Wikipedia

  • Less than truckload shipping — Less Than Truckload (LTL) shipping is the transportation of relatively small freight. The alternatives to LTL carriers are parcel carriers or full truckload carriers. Parcel carriers usually handle small packages and freight that can be broken… …   Wikipedia

  • Less Commonly Taught Languages — (or LCTLs) is a designation used in the United States for languages other than the three most commonly taught foreign/world languages in US public schools, i.e. Spanish, French, and German. The term covers a wide array of world languages (other… …   Wikipedia

  • The Millionaire Next Door — The book The Millionaire Next Door: The Surprising Secrets of America s Wealthy (1996, ISBN 0 671 01520 6) is by Thomas J. Stanley and William D. Danko. This book is a compilation of research done by the two authors in the profiles of… …   Wikipedia

  • Less eligibility — was a condition of the Poor Law Amendment Act 1834. [ [http://www.victorianweb.org/history/poorlaw/eligible.html The principle of less eligibility ] ] This Act of Parliament created workhouses in England and Wales. The less eligibility principle… …   Wikipedia

  • The White Man's Burden — is a poem by the English poet Rudyard Kipling. It was originally published in the popular magazine McClure s in 1899, with the subtitle The United States and the Philippine Islands . The White Man s Burden. McClure s Magazine 12 (Feb. 1899).]… …   Wikipedia

  • The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex —   …   Wikipedia

  • The Mansion of Happiness — The sixty six space spiral track of The Mansion of Happiness (1843) depicts various Christian virtues and vices. The Mansion of Happiness: An Instructive Moral and Entertaining Amusement is a children s board game inspired by Christian morality.… …   Wikipedia

  • Less — Less, n. 1. A smaller portion or quantity. [1913 Webster] The children of Israel did so, and gathered, some more, some less. Ex. xvi. 17. [1913 Webster] 2. The inferior, younger, or smaller. [1913 Webster] The less is blessed of the better. Heb.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • The Nature of the Firm — (1937) 4(16) Economica 386–405, is an influential article by Ronald Coase. It offered an economic explanation of why individuals choose to form partnerships, companies and other business entities rather than trading bilaterally through contracts… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»